Özet:

Karaçam (Pinus nigra JF Arnold.) ekonomik ve ekolojik açıdan en önemli ağaç türlerimiz arasında yer almaktadır. Bu nedenle doğal karaçam meşcerelerinin bir taraftan korunması, diğer taraftan da sürdürülebilir yönetimi amacıyla, geleceğe dönük planlama ve stratejilerin oluşturulması için bu meşcerelerin büyüme ve gelişme özelliklerine ilişkin güvenilir bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır. Büyüme ve hasılat modellerinin en önemli bileşenlerinden birisi de çap-boy ilişkileridir. Çap ve boy değişkenleri, orman envanteri çalışmalarının da en önemli ölçüm araçlarındadır. Dikili ağaçlarda ağaç boyu ölçümünün göğüs çapı ölçümü kadar kolay olmaması nedeniyle, ağaç boyları orman envanteri çalışmalarında genellikle göğüs çapının bir fonksiyonu olarak tahmin edilmektedir. Bu sebeple, ağaç boyunun doğru ve güvenilir bir şekilde tahmin edilmesi, ormancılık faaliyetleri açısından büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Eğirdir yöresi doğal karaçam meşcereleri için Kantil Regresyon (QR) yaklaşımı kullanılarak çap-boy modelleri geliştirilmiştir. Bu amaçla ölçümü yapılan veriler tesadüfi olarak eşit sayıda örnek alan içerecek şekilde iki gruba ayrılmıştır. Diğer modellere göre daha başarılı sonuçlar üretmesi nedeniyle çap-boy modellerinin geliştirilmesinde Chapman-Richards fonksiyonu temel alınmıştır. Çalışma kapsamında üç farklı kantil setini (3, 5 ve 9 katil) temel alan QR modelleri geliştirilmiştir. QR yaklaşımının geleneksel tahmin yöntemlerine göre en önemli üstünlüğü, her örnek alan için ekstra örnek ağaç boyları ile modelin kalibrasyonuna imkân sağlamasıdır. Bu amaçla, QR yöntemi kullanılarak modelin kalibrasyonu amacıyla her örnek alanda tesadüfi olarak seçilen 1-10 arasında değişen sayıda örnek ağaç kullanılarak farklı kalibrasyon alternatifleri test edilmiştir. Çap-boy ilişkilerinin modellenmesi amacıyla 5QR ve 9QR’ye göre daha başarılı sonuçlar üreten ve üç kantil setini temel alan QR’nin yeterli olduğu görülmüştür. Diğer yandan farklı sayıda örnek ağaç verisi kullanılarak yapılan kalibrasyon işleminin boy tahminlerinde önemli iyileşmeler sağladığı, her örnek alanda, beş ağaç kullanılarak yapılacak kalibrasyonun hem modellerin tahmin başarısı hem de örnekleme maliyetleri açısından uygun ve yeterli olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: