Abstract:

Anlam bilgisi, Türkoloji’nin ihmal edilmiş alanlarından biridir. Dilin ses, şekil, söz dizimi özelliklerinin yanı sıra söz varlığının bir başka deyişle anlam yönünün de ayrıntılı bir biçimde ele alınması gerekmektedir. Bu sayede dilin kavram alanları belirlenip o dili konuşanların evrene bakış açısı ortaya konmuş olacaktır. Bu çalışmada oldukça geniş bir sözcük kadrosuna sahip olan ışık ve ateş kavramları ele alınmıştır. İnsanoğlunun beslenme, barınma, aydınlanma, ısınma gibi temel ihtiyaçlarını karşılayan bu iki kavram, inanç sistemleri bağlamında da çeşitli fonksiyonlar yüklenmiştir. Tarihî dönemlere ait 70 eserin taranması sonucu ilgili kavram alanlarına ait 293 sözcük tespit edilmiştir. Bu makalede, tespit edilen sözcüklerin mecaz anlam özellikleri ortaya konmuştur. Çalışmanın Giriş bölümünde, konuya ilişkin terimler üzerinde durulmuş, ilgili kavramlar etrafında daha önce yapılmış çalışmalardan bahsedilmiştir. İnceleme bölümünde, 293 sözcüğün listesi verilmiş, bu sözcükler isim ve fiil kategorisi ayrı ayrı olmak kaydıyla, metin tanıklatmalarıyla birlikte ilgili başlıklar altında ele alınmıştır. Sonuç bölümünde ise çalışma neticesinde elde edilen veriler değerlendirilmiştir.

Keywords: