Özet:

Hayatımızın vazgeçilmezi olan iletişim doğumdan ölüme kadar devam eder. Her halükarda iletişim vardır. İletişimin tanımıfarklıalanlara göre farklıolarak yapılmıştır. İnsanlar arasıiletişimde en yaygın iletişim türü söz ile yani dil ile gerçekleştirilen iletişimdir. İletişimin en önemli olgularından birisi olan dil ise insanlık var olduğundan beri süregelmiştir. Kişinin, grubun ya da toplumun ihtiyaçlarına göre gelişen, kelimeler eklenen ya da çıkartılan dil aynızamanda ait olunan kültürün de bir yansımasıdır. Her toplumun bir kültürü vardır, buradaki kültür olgusu toplumu oluşturan bireylerin genel olarak kültürlerinin toplamıya da yansımasıdır. Ancak sağlıklıiletişim kurabilmek demek yalnızca dildeki kelimelerin bir araya getirilip cümleler kurulmasıdeğildir. Bu noktada konuşmacının karşısındaki hedef kişi, bu kişinin kültürü, kimliği, algılama yetisi, konuşmanın yer aldığıortam, ses tonu, konunun bağlamıgibi unsurlar çok önemli rol oynar. Edimbilim, dilbilimin alt alanıdır, kelime ve cümlelerin içeriğe göre anlam kazanmasıdır. Bir başka deyişle, edimbilim kelimelerin ötesindeki anlamlarıanlamamıza yardımcıolur ve bu konu üzerinde çalışır. Edimbilim görünmeyen anlamıortaya çıkartır. Bu tanımdan yola çıkarak, kullanılan her bir kelime ya da her bir cümle karşılıklıgörüşmeye olumlu ya da olumsuz anlamlar yükleyebilir. Kelime ya da cümlelerin anlamlarımetine, konuşmadaki geçtiği yere, kültüre, kişinin kimliğine, konuşmanın geçtiği yere, ses tonuna ve konuşmanın bütünlüğüne göre farklılıklar gösterebilir. Sağlıklıiletişim kurabilmenin temel taşlarından birisi de edimbilimin kavranmasıdır. İletişimde bulunan her iki tarafın da amacıkarşıtarafa mesajlarınıbaşarılıbir şekilde aktarmak ise, o zaman kullandıklarıifadelerin karşıtarafta nasıl bir etki yaratabileceğini dikkate almalıdırlar. Tarafların arasındaki samimiyet kelime ve cümle seçiminde belirleyici olacaktır. Tarafların samimiyet derecesi kullandıklarıifadelerden çıkartılabilir. Aynıkültürden ya da farklıkültürden olan insanların bir olayıaçıklamalarıya da tanımlamalarında kendilerine özgü yollarıvardır fakat burada en önemli olan husus karşıtarafla olan ortak noktayıen üst seviyede yakalamaktır. İletişimde yer alan insanların dilsel, dini, ırksal ve etnik kökenleri kelime seçiminde önemli rol oynar. Kaynak, zihninden geçen mesajlarıaktarırken karşıtarafın anlama kapasitesini ve mesajıbu şartlar altında çözdüğünü göz önünde bulundurmalıdır. Diğer taraftan alıcımesajıçözdükten sonra kaynak konumuna geçer, aynı şekilde o da geribildirimde bulunurken dikkatli olmalıdır. Bu bağlamda, aynıkültürü paylaşmak yanlışanlamalarıazaltacağıgibi, sağlıksız iletişimi engeller, böylece karşıtarafın kültürünü anlamaya çalışmak amaca ulaşmak için avantaj sağlayacaktır. Bu davranıştarzıistenilen mesajıaktarmadaki başarıyıartırır. Diğer taraftan, uzun cümleler ve tutarsız metinler sıkıntıya sebep olabilir, karşıtaraf dikkatini kaybedebilir ve amaçlanan mesajıalamayabilir. Bazen almak istediğimiz karşılık ile aldığımız karşılık arasında hiçbir tutarlılık olmaz Tubbs & Moss, 2003:22 . Mesajıiletmek için açık ve yeteri kadar ifade kullanmak yerinde olacaktır. Eğer amaç niyet edilen mesajıkarşıtarafa başarılıbir şekilde iletmek ise; konuşmacıve dinleyici üslup, cümle yapısı, sözcük ve ses tonu seçimine özen göstermelidir. İletişimde bulunan her iki taraf içinde edimbilimin önemini fark etmek ve edimbilimi kavramaya yönelik çaba sarf etmek sağlıklıiletişim yolunda faydalıolacaktır. Bu çalışmanın amacıdilbilimin alt başlıklarından olan edimbilimin iletişimde nasıl bir rol oynadığınıgöstermek ve sağlıklıiletişim kurabilmenin sadece kelimelerden, cümlelerden ibaret olmadığınıvurgulamaktır.

Anahtar Kelimeler: