Özet:

Amaç: Adolesanlar için ana elektromanyetik alan (EMA) kaynağı cep telefonlarından yayılan EMA dokularda oksidatif strese yolaçabilir. Bu durumda pankreasta meydana gelebilecek yapısal veya biyokimyasal bozukluklar ciddi sonuçlara neden olabilir. Bu nedenle sunulan çalışmada adolesan dönem boyunca 900 Megahertz (MHz) EMA etkisine maruziyetin yetişkin sıçan pankreasındaki etkileri değerlendirildi. Yöntemler: 24 adet 21 günlük Spraque Dawley cinsi erkek sıçan; kontrol (KGr), Sham (SGr) ve EMA (EMAGr) grubu olmak üzere üç eşit gruba bölündü. EMAGr sıçanlar adolesan dönem boyunca (21-59. günler arasında) özel bir kafes içinde günde bir saat süreyle kesintisiz 900 MHz EMA etkisine maruz bırakıldılar. SGR sıçanlar ise aynı dönem boyunca günde bir saat süreyle herhangi bir EMA etkisine maruz bırakılmadan aynı kafes içinde tutuldular. Tüm sıçanlar çalışma sonunda sakrifiye edilerek histopatolojik ve biyokimyasal analizler için pankreasları çıkarıldı. Histopatolojik değerlendirmeler için hematoksilen eozin boyama yapıldı. Apopitozisin değerlendirilmesindeTUNEL yöntemi kullanıldı. Bulgular: Tüm gruplara ait hematoksilen eozin boyalı pankreas kesitlerinde yapılan histopatolojik değerlendirmelerde herhangi bir patolojiye rastlanmadı. Langerhans adacıkları, asinuslar ve diğer morfolojik yapılar tüm gruplarda normal görünümdeydi. TUNEL boyalı kesitlerde yapılan değerlendirmelerde ise EMAGr apopitotik indeksi SGr ve KGr’dan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek bulundu. Biyokimyasal olarak hem EMAGr hem de SGr’ta malondialdehid seviyeleri istatistiksel olarak anlamlı düzeyde artarken süperoksit dismutaz seviyeleri KGr’na göre düşüktü. Ayrıca EMAGr glutatyon seviyeleri SGr ve KGr’ na göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde artarken katalaz seviyeleri düşük bulundu. Sonuç: Çalışma sonuçlarımız adolesan dönemleri boyunca günde 1 saat kesintisiz 900 MHz EMA’ya maruz kalınmasının sıçanların pankreaslarında oksidatif stresde artışa ve apopitoza neden olabileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: