Özet:

Dârüssaâde Ağaları, Topkapı Sarayı’nda bulunan Harem dairesinin amiri ve idarecisiydiler. Padişaha çok yakın olmalarından dolayı siyasî ve idarî nüfuzları en üst seviyedeydi. İdarî ve siyasî açıdan oldukça yüksek pozisyona sahip olan Dârüssaâde Ağaları’na 1588 tarihinde Haremeyn Evkâfı Nazırlığı ek bir görev olarak tevcih edilmiştir. Böylelikle, Dârüssaâde Ağaları Osmanlı Devleti’nin sınırları dahilindeki muhtelif bölgelerde bulunan ve içerisinde selâtin vakıflarının da olduğu yüzlerce büyük ölçekli vakfın yönetiminden sorumlu hale gelmişlerdir. Dârüssaâde Ağalarının malî ve ekonomik gücü ve otoritesinin temelini nazırlığını üstelendikleri Haremeyn Evkâfı Nezâreti bünyesindeki bu vakıflar teşkil etmişlerdir. Bu makalede 1668-1669 (H. 1079) yılında Dârüssaâde Ağası’nın sorumluluğu ve yönetimi altında bulunan vakıfların çok nadir ve bir o kadar da derli toplu bir listesinin ve ilgili vakıfların 1669-1670 (H. 1080) yılı gelir-gider ve alacak hesaplarının tutulduğu arşiv defterlerinin yayımlanması amaçlanmıştır. Bununla birlikte öncelikle Dârüssaâde Ağalığı bir kurum olarak kısaca tanıtılarak ağaların sorumluluğunda olan Haremeyn Evkâfı Nezâreti’nin bir kurum olarak nasıl evrildiği hakkında genel bilgiler verilmiştir. Bunun akabinde ise yayımlanan arşiv kayıtları hakkında bazı ön bilgiler eşliğinde mütevazi bir değerlendirmeye yer verilmiştir. Çalışmanın sonunda ise makalenin ana hedefini oluşturan Dârüssaâde Ağalığı’na bağlı vakıfların yer aldığı arşiv defterlerinin latinize edilmiş metinleri eklenmiştir.

Anahtar Kelimeler: