Özet:

Bir sanatçının eserleriyle sanat görüşleri arasındaki ilişkiyi anlayabilmek için; yazarın sanat görüşlerini ifade ettiği yazı, mektup, makale, röportaj veya deneme yazılarına müracaat etmek gerekir. Elbet de bu yazılar nitelik bakımdan retorik yahut poetik önemi haiz olmalıdır. Bu hususta bize rehberlik edecek iki önemli kaynaktan söz edebiliriz. Bunlardan birincisi “XIX. Asır Türk Edebiyatı” diğeri ise “Antalyalı Genç Kıza Mektup”tur. Biri konuyla alakalı retorik diğeri ise poetik önem e sahip iki kaynaktır. Bilindiği gibi Tanpınar’ın şiir ve romanlarını besleyen belli başlı temler: zaman, rüya, bilinç akışı, gece, ay ışığı, deniz, bulut, akşam veya gece ve rüya etrafında metafizik kaygı içeren unsurlardır. Her ne kadar Tanpınar bu temlerden şiir etrafında bahsetse de onun şiirlerinin bir tefsiri olarak görebileceğimiz romanları ve hikayeleri de bu temlerden ayrı değerlendirilemez. Bunu Tanpınar’ın “Antalyalı Genç Kıza Mektup” isimli poetik mektubundaki ifadelerinden anlıyoruz. Bu mektupta kendi şiir dünyasının oluşmasında önemli rolü olan üstatlar olarak bahsettiği Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’den etkilendiğini belirten Ahmet Hamdi Tanpınar, bize “Öz Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir” telakkisine bağlı bir şair olduğu izlenimini vermektedir. Aynı mektupta sembolist ve parnas şiirin öncülerinin kendi şiir anlayışına tesirinden de bahsetmiştir. Biz de bu çalışmamızda Tanpınar’ın “Antalyalı Genç Kıza Mektup”undan yola çıkarak “Bir Tren Yolculuğu” isimli hikayesinde onun sanat görüşünün ve temlerinin izini süreceğiz.

Anahtar Kelimeler: