Özet:

Eşdizimlilik bilgisi bir dili hem ana dili hem de ikinci dil olarak öğrenenler için önemli bir yeterlilik düzeyidir. Bir sözlükçü hem ana dili konuşurları hem de Türkçeyi ikinci dil olarak öğrenenler için hazırlanacak öğrenci ya da okul sözlüklerinde eşdizimilik bilgisine mutlaka yer vermelidir. Bir öğrenci sözlüğünde eşdizimlilik bilgisi arttıkça öğrencinin metin çözümleme ve metin oluşturma becerileri de o denli gelişir ve kolaylaşır. Bununla birlikte eşdizimlilik bir sözlükçü için en büyük tehditlerden biridir. Özellikle öğrenci sözlüklerinde eşdizimsel yapılardan ne kadarının, hangi türünün, nerede, nasıl sunulduğu oldukça önemlidir. Eşdizimlilik bilgisinin gelişigüzel verilmesi, olması gereken yerde sunulmaması öğrencilerin gereksinimlerini karşılamadığı gibi sözlüklerin yorucu ve kullanılamaz hâle gelmesine yol açar. Eşdizimsel yapılar bir dilin söz varlığının gözardı edilemeyecek unsurlarından biri olarak sözlüklerin görmezden gelemediği sözcük birleşmeleridir. OALD ve LDCE gibi çağdaş öğrenci sözlüklerinin aksine Türkçe öğrenci sözlüklerinin eşdizimsel yapıları pek önemsemediği, Türkçede eşdizimlilik farkındalığı olmadığından eşdizimsel yapıların gelişigüzel biçimde betimlendiği, çoğu zaman bu yapılara hiç yer verilmediği; deyim, kalıp söz ve birleşik fiil gibi diğer sözcük birleşmeleriyle karıştırıldığı görülür. Eşdizimsel yapıların deyim ve kalıp söz gibi diğer sözcük birleşmelerinden ayrılması, Türkçe öğrenci sözlüklerinde sözlüğün işlevlerine ve türüne göre tutarlı ve sistemli biçimde betimlenmesi gerekir.

Anahtar Kelimeler: