Abstract:

Halk bilimi türkülerden ninnilere, halk inanışlarından doğum ve ölüm geleneklerine, el sanatlarından halk meteorolojisine kadar; halkı kucaklayan geniş bir yelpaze gibi onun maddi ve manevi hayatına yön veren bütün değerleri incelemektedir. Modern çağın bir gereği olarak haberleşme ve iletişim araçlarının, maddi ve manevi kültürümüz üzerindeki olumsuz etkileri devam etmektedir. Halk arasında son kalıntılar olsa da kültür unsurlarını derlemeli, sahip çıkmalı ve bilimsel açılardan değerlendirmeliyiz. Halk bilimi ürünleri geçmişte olduğu gibi bugün ve yarında yaşayacak ve yok olmayacaklardır. Çanakkale’nin Çan ilçesi halk bilimi ürünleri bakımından oldukça zengin ve verimli bir yöredir. Çan, halk kültürü değerleri bakımından önemli bir konuma sahiptir. Çan’ın en uzak yerleşim merkezleri olan Çan köylerinde bugün bile halk bilimi verimlerinin canlılığını koruduğu ve yaşadığını görmekteyiz. Günümüzde kurtarılabilen her halk bilimi ve halk kültürü unsurları geleceğin kültür mirasını oluşturmaktadır. Bu çalışmada Çan yöresi halk bilimi ürünlerinden olan geçiş dönemleri uygulamalarından; yöreye ait doğum ve ölüm geleneklerinin değerlendirmesi yapılarak incelenmiştir. Çan yöresi halk bilimi ürünlerinin, uzak bir coğrafya da olsa Kafkasya ve Orta Asya’da yaşayan Türk halklarının kültürleriyle benzerlik gösterdiği görülmüştür. Bu da dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan Türk kavimlerinin aynı köklerden beslendiğini ortaya koymaktadır.

Keywords: