Özet:

  Adana’ya bağlı Kozan ilçesinin 35 km. güneyinde yer alan Anavarza antik kenti, bugünkü Dilekkaya köyü sınırları içinde yer almaktadır. Anavarza kentinin ne zaman kurulduğu tam olarak bilinmemekle birlikte kentinerken tarihi Helenistik döneme kadar dayanmaktadır. I. yüzyılda Roma topraklarına katılan Anavarza, Roma yönetimi altında 2. yüzyılın ortası ile 3. yüzyılın ortasına kadarparlak dönemini yaşamıştır. 395 yılında imparatorluğun ikiye bölünmesiyle Bizans topraklarına geçen kent, 8. yüzyıla kadar Bizans egemenliğinde kalmış, bu yüzyıl boyunca da Bizans ve Arap orduları arasında tampon bölge olarak varlığını sürdürerek bu iki güç arasında sık sık el değiştirmiştir. 9. yüzyılın başında Arapların eline geçen Anavarza, “Ayn-zarba” ismiyle anılmaya başlamıştır. Anavarza, 10. yüzyılın 3. yarısında Bizans’ın, 11. Yüzyılın sonunda da Haçlıların eline geçmiştir. 12. yüzyılın başında Ermenilerin eline geçen kent, terk edildiği 1375 yılına kadar Bizans, Ermeni, Moğol ve Memluklular arasında yaşanan çetin mücadelelere ev sahipliği yapmıştır.          Anavarza antik kenti, aşağıda 33 rakımda kurulu surlarla çevrili şehir ve 230 rakımlı Anavarza kayalığı üzerindeki yukarı şehir olarak iki bölüme ayrılmaktadır. Bildirinin konusunu oluşturan Bizans surları, yukarı şehirde yer almaktadır. Aşağı şehrin kuzeydoğusunda yer alan surlar, Anavarza kalesinin kuzey alt tarafından itibaren başlamaktadır. Kuleler ve payandalarla desteklenen surlar, avlular oluşturarak aşağı şehrin doğusu boyunca kuzeye uzanmaktadır. Bu makalede Bizans surları bilimsel olarak ilk kez tanıtılarak çalışma Sanat Tarihi literatürüne kazandırılacaktır.

Anahtar Kelimeler: