Özet:

Günümüz dünyasında işletmeler çoğu zaman yıkıcı bir nitelik taşıyan rekabetle etkili bir şekilde baş edebilmek için, rekabet üstünlüğü elde etmenin yollarını aramaktadır. Günümüzdeki rekabet olgusu ise somut değerlerin yanı sıra, soyut değerler üzerinden gerçekleşmektedir ve bu soyut değerler arasında alçakgönüllülük de yer almaktadır. Bu gerçeğin farkına varan ve rekabetçi avantaj gücü elde etmek isteyen işletmeler, kişisel bir yetkinlik olan alçakgönüllülüğü kurum kültürünün bir parçası haline getirmeyi amaçlamaktadır. Böylece alçakgönüllülüğün kişisel bir yetkinlikten, kurumsal bir yetkinliğe dönüşmesi söz konusu olmakta ve alçakgönüllü organizasyon kavramı karşımıza çıkmaktadır. Günümüz işletmelerinin katı ve hiyerarşik yönetim yapılanmalarından sıyrılıp alçakgönüllülüğü, bireysel ve kurumsal bir yetkinlik niteliğinde ortaya çıkarmaya yöneldikleri söylenebilmektedir. Alçakgönüllü organizasyonlarda hoşgörü gösterilmesi gereken konuların başında ise, çalışanların yaptıkları hatalar gelmektedir. Alçakgönüllülüğün bir yetkinlik olarak kurum kültürünün parçası haline getirilmesi, hataların bir daha tekrarlanmaması için ders alınması gereken etkin öğretiler perspektifinden ele alınmasını, hatalara karşı hoşgörü eşiğinin yükseltilmesini ve alçakgönüllü davranışlar ile alçakgönüllülük yeteneğinin geliştirilmesini ifade etmektedir. Yeteneklerin gelişimi, kişisel bir bilgi edinme ve deneyimleme süreci olduğundan, bir ders kitabından bilgi edinme ile mümkün olmamaktadır. Kişinin kendisi ve diğerleri hakkında bilgi edinmesi, tartışması ve çıkarsamalarda bulunması ile doğrudan ilgili olup, bu da ancak iletişim ve işbirliği ile mümkün olabilmektedir. Kişiler edindikleri bu bilgileri iş süreçlerinde ve ilişkilerinde kullanmaya ya da uygulamaya başlamakta böylece iş ortamlarına ve süreçlerine yansıtmaktadırlar. Organizasyonda çalışanlar (deneyimlerin aktarıldığı) işbirliği yolu ile öğrenme için teşvik edilmektedir. Bu anlamda da yetkinliklerin çalışanlara resmi ve resmi olmayan eğitim süreçleri ile kazandırılması gerektiği ifade edilmektedir. Resmi olmayan eğitim süreci çalışanların var olan bilgi ve becerilerini bir rol model aracılığı ile geliştirmesi ve onunla ya da onun sayesinde öğrenmesini açıklamaktadır. Bu noktada da organizasyonda liderin sahip oldukları yetkinlikler ve bu yetkinlikleri çalışanlara nasıl aktardığı önem kazanmaktadır. Liderin sahip olması beklenenönemli yetkinliklerden biri olan alçakgönüllü olma özelliğini çalışanlarla olan iletişimin tüm süreçlerine yansıtarak, alçakgönüllülüğü kişisel yetkinlik olduğu kadar kurumsal bir yetkinlik haline getirmesi de mümkün olabilmektedir. Ancak alçakgönüllülüğün işletmeler için taşıdığı stratejik önemin halen tam olarak anlaşılmamasından ve çoğu işletmede kurumsal bir yetkinlik olarak benimsenmemesinden dolayı, alçakgönüllü organizasyonların varlığı şimdilik oldukça sınırlı görünmektedir. Oysa, literatüre yeni kazandırılan bir kavram olan alçakgönüllü organizasyonların varlığı, çalışanı odak noktasına alan çağcıl yönetim anlayışlarının bir yansıması olarak karşımıza çıkmakta ve insan kaynağından etkin bir şekilde yararlanılması sonucu kârlılık başta olmak üzere kurumsal performans ve verimlilik artışını da beraberinde getirmektedir. Literatüre dayalı bu çalışmanın temel amacı, pozitivist kuramdan yola çıkarak ampirik veriler doğrultusunda, alçakgönüllü işletmelerin temel özelliklerine odaklanmak ve alçakgönüllülüğün kurumsal bir yetkinlik olarak benimsenmesinin, işletmelere mevcut ve potansiyel katkılarını vurgulamaktır. Açıkladıkları şirket politikaları arasında yer verdikleri alçakgönüllülük ilkesi ile bu çalışma kapsamında incelenen Microsoft, 3M, Apple, Metro Cash & Carry, Bakü Yağ Fabrikası ve Aselsan örnekleri, alçakgönüllü organizasyon kavramı doğrultusunda ampirik verilere dayanarak yorumlanmaktadır. Böylece kişisel yetkinlikler arasında değerlendirilen alçakgönüllülüğü kurumsal bir yetkinliğe dönüştüren alçakgönüllü organizasyonların incelenmesi yoluyla; bu organizasyonların elde ettiği rekabetçi kârlılık, çalışan motivasyonu, yüksek performans ve verimlilik gibi kazanımlar dikkate alınarak, alçakgönüllü organizasyon olmak için atılması gereken adımlar gösterilmektedir

Anahtar Kelimeler: