Özet:

Ouml;Z Beyazlar, klasik edebiyat tarihinde ouml;nemli bir yer tutmaktadır. Beyazlarda, klasik şairlerin seccedil;me şiirlerine ve onlara yapılan nazirelere yer verilmektedir. Hindistan, İran ve Orta Asya beyazcılık geleneğinde asıl yeri Farsccedil;a şiirler tutmaktadır.nbsp; Beyazlar Orta Asyarsquo;da XVIII. yuuml;zyıla kadar ccedil;oğunlukla Farsccedil;a şiirlerden teşkil edilmekteydi. Alişir Nevayirsquo;nin XV. asır beyazına alınan ilk şiiri de Farsccedil;adır. XVIII. asrın ikinci yarısından itibaren Nevayirsquo;nin Ccedil;ağatayca şiirleri de beyazlarda yer almaya başlar. XIX. asır Orta Asya beyazlarında yer alan Nevayirsquo;nin şiirleri genellikle Ccedil;ağataycadır. Bu douml;nem beyazlarında Ccedil;ağatayca şiirlere genel olarak daha ccedil;ok yer verilir. Bunun en ouml;nemli sebeplerinden birisi, Orta Asya Hanlıkları douml;neminde, Timurilerin ve ouml;zellikle Huuml;seyin Baykara devrinin ouml;rnek alınmasıydı. Osmanlı şiir mecmualarında Tuuml;rkccedil;e ve Ccedil;ağatayca şiirlere XVI. yuuml;zyıldan itibaren rastlamak muuml;mkuuml;nduuml;r. Hatta Nevayirsquo;nin Ccedil;ağatayca şiirleri ilk ouml;nce Osmanlı şiir mecmualarında yer alır. Bu durum, saray dilinin Osmanlıca oluşunun en ouml;nemli sonuccedil;larından biridir. Anahtar Souml;zcuuml;kler: Beyaz, iki dillilik (bilingualizm), Alişir Nevai, Farsccedil;a, Ccedil;ağatayca nbsp;nbsp;nbsp; ABSTRACT Poetical anthologies, bayacirc;z, are one of the sources for the study of the complex problem of Persian-Chaghatacirc;y literary bilingualism in pre-modern Central Asia. These sources contain up to several hundred verses by many different classical and local poets writing in both languages, compiled in one volume. Since each bayacirc;z manuscript is virtually unique by its contents, it can be considered as a ldquo;photographyrdquo; of literary tastes, practices, and notions of literary criticism in a given place, milieu, and period of time. The analysis of bayacirc;z volumes copied in one single region of Central Asia but dating from different periods, as well as the study of volumes originating from different areas of Central Asia but copied in the same period of time, can bring forward much information on the evolution of literary forms and styles. More importantly, it also helps to assess the respective weight of the Persian and Chaghatacirc;y languages in the literary practices of Central Asia. We have limited our investigation to the period going from the 15th century that is the beginning of the Timurid dynasty to the 18th century when the Chaghatacirc;y language began to play a really important part in the literary milieu of the Central Asian courts. Keywords: Bayacirc;z, bilingualizm, Alişir Nevai, Persian, Chaghatacirc;y language

Anahtar Kelimeler: