Özet:

Siklofosfamid (CP), kanser, multipl skleroz ve romatoid artrit gibi hastalıkların tedavisinde kullanılan ve çeşitli organ hasarları, kemik iliği toksisitesi ve hematopoietik disfonksiyon gibi yan etkilere neden olduğu için kullanımı sınırlı olan bir ilaçtır. Bu çalışmada ratlarda siklofosfamid uygulamasının neden olduğu anemiye karşı zeytin yaprağı ekstraktının (ZYE) koruyucu etkilerinin araştırılması amaçlandı. Çalışma toplam 28 gün sürdü. Bu amaçla anemi modeli oluşturulan grupta 50 mg/kg dozda, haftada bir kez ve intramusküler olarak CP uygulaması yapıldı. Tedavi grubunda ise oral gavaj yöntemi ile 400 mg/kg dozda ZYE uygulaması yapıldı. Çalışma sonunda hematolojik analizlerde alyuvar (RBC), akyuvar (WBC), hemoglobin konsantrasyonu (HGB), hematokrit değer (HTC), ortalama alyuvar hemoglobini (MCH), ortalama alyuvar hacmi (MCV), eritrosit dağılım genişliği (RDW) gibi parametreler incelendi. Serum örneklerinde ise malondialdehid (MDA) ve redükte glutatyon (GSH) düzeyleri ile katalaz (CAT) ve glutatyon peroksidaz (GSH-Px) enzim aktiviteleri spektrofotometrik yöntemle analiz edildi. CP uygulamasının kan RBC (P<0.01), HGB (P<0.001) ve HTC (P<0.001) parametrelerinde istatistiki açıdan anlamlı azalmalara neden olduğu belirlendi. Ayrıca bu uygulamanın serum MDA (P<0.05) düzeyinde artışa, GSH (P<0.05) düzeyi ve CAT (P<0.05) ve GSH-Px (P<0.01) enzim aktivitelerinde azalmaya sebep olarak oksidatif stres oluşturduğu tespit edildi. Zeytin yaprağı ekstrakt tedavisinin ise CP'nin neden olduğu oksidatif hasarı önlediği, ayrıca RBC, HGB ve HTC değerlerindeki azalmanın önüne geçtiği ve anemiye karşı koruyucu etkiler gösterdiği belirlendi.

Anahtar Kelimeler: