Özet:

Türklerin İslâm dinini kabul etmesinden sonra bu dine ait sözcük, kavram ve terimlerin Türkler arasında hızla yayıldığı görülmektedir. Yeni mensup olunan dini hızlı bir şekilde öğrenme çabası bu sözcüklerin dile girmesinde ve dilde yerleşmesinde büyük bir etken olarak karşımıza çıkar. Dini terimler içinde en hızlı yayılan ve öğrenilen sözcüklerden birisi de “peygamber” sözcüğüdür. “Peygamber” sözcüğü ilk olarak tarihî Türk dillerinden Karahanlı Türkçesi’nde karşımıza çıkmaktadır. Sözcüğün ilk tespit edildiği metinler Karahanlı devleti döneminde kaleme alınmış olan Satır Arası Kur’an Tercümeleri’dir. Karahanlı Türkçesi metinlerinde ve bu dönemden sonra kaleme alınan diğer Türkçe metinlerde “peygamber” anlamına gelen değişik sözcüklere de rastlanmaktadır. Bu makalede Eski Türkçeden diğer tarihi ve günümüz Türk dillerine kadar “peygamber” anlamında kullanılmış sözcükler üzerinde duracak, bu sözcüklerin metinlerde hangi anlamlarda kullanıldıklarını, ilk önce hangi tarihî dönemde ortaya çıktıklarını, hangi metinlerde görüldüklerini, köken bakımından hangi sözcüklere dayandıklarını, etimolojik olarak nasıl bir gelişim gösterdiklerini incelemeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler: