Abstract:

Bu çalışma, Türk dilinin tarihî dönemlerinde çeşitli türevlere sahip olarak kullanılan kıv sözcüğünün tarihî dönemlerdeki durumu, kullanım sıklığı, sahip olduğu anlamlar, Türkiye Türkçesi ve ağızlarındaki durumu, Dil Devrimi’yle kök biçimden türetilen kıvanç sözcüğünün dilde tutunup tutunamadığı gibi sorulardan oluşmaktadır. Tarihî metinlerden Türkiye Türkçesine uzanan bu süreçte, kıv sözcüğü, genellikle kut sözcüğü ile ikileme oluştururken; Karahanlı Türkçesinden itibaren sözcüğün ikilemelerden ziyade isim ve fiil şeklinde farklı biçimlerle söz varlığı içerisinde kullanıldığı görülmektedir. Türkçede “sevinç, övünç” anlamına gelen eş anlamlı sözcüklerin yanı sıra; yaşanan kültürel ilişkilerin dil temasına dönüşüp Türkçeye Arapçadan gurur, iftihar ve memnun sözcüklerinin geçmesi ile arka planda kalıp Dil Devrimi ile yeniden canlandırılan kıv ve onun türevlerinden kıvanç sözcüğü, ölçünlü dilde kullanılarak “sevinmek, övünmek, güvenmek ve beğenmek” anlamlarında söz varlığı içerisinde yer almıştır.

Keywords: