Abstract :

Bugün olduğu gibi Orta Doğu Britanya için yalnızca konumu belirtmek için kullanılan bir coğrafi terim değildir. 19. Yüzyıl dağılmakta olan Osmanlı İmparatorluğu üzerinde var olan İngiliz çıkarlarının temelini oluşturan bir dönemdir. Ekonomik ve politik unsurların yanında İngiliz politikasını Bab-i Ali’ye karşı belirleyen Hristiyan tebaanın Türk hâkimiyeti altındaki durumu olmuştur. Kırım Savaşı sonrasında, Britanya Osmanlı’yla karşılıklı güven ve dostluğa dayanan yakın ilişkiler kurmuştu. Buna karşılık, imparatorluğunun sınırlarını gün geçtikçe Osmanlı’nın Orta Doğu bölgeleriyle genişletmekteydi. Bu çalışma İngiliz İmparatorluğu’nun Orta Doğu’da koruyuculuktan, Osmanlı’nın varisi konumuna olan dönüşümünü analiz edecektir. Bu sürecin analizini 19.yy’dan başlayarak, Osmanlı’nın yıkılışının ardından kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna kadar uzanan dönemde İngilizlerin Orta Doğu emperyalizmi oluşacaktır. Özellikle, İngilizlerin Aden Körfezi’ni, Kıbrıs’ı, Mısır’ı, Irak’ı, Filistin’i ve Ürdün’ü ele geçirmeye çalışmasının nedenleri araştırmanın temel argümanını kuvvetlendirecektir. Öte yandan, bu araştırma yalnızca Osmanlı-İngiliz ilişkilerini ya da Bab-i Ali-Arap ilişkileri üzerindeki İngiliz etkisini ele almayacaktır.