Abstract :

16. yüzyıl Osmanlı Dönemi tezhip sanatının en ihtişamlı yüzyılı olmuştur. Sarayın sanata ve sanatçıya vermiş olduğu değerle birlikte Şah Kulu’nun sernakkaşlığı öncülüğünde ortaya çıkan bu yeni üslûbun en hâkim motifi yapraklardır. Tezhip sanatının en temel motifleri arasında yer alan yapraklar, saz yolu üslûbunda da farklı kompozisyon düzenlemeleri ile göze çarpmaktadır. Bu çalışma saz yolu üslûbunda kullanılan yaprak motiflerini ve eserlerde kullanılan örneklerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde bulunan envanter no. H.2168, y. 15a, envanter no. H.2147, y.20a ve envanter no. H.2135, y.14a’da yer alan saz yolu örnekleri ele alınmaktadır. Saz yolu üslûbunda yapılmış üç eserde kullanılmış olan yaprakların kompozisyon düzenlemeleri biçimsel olarak incelenerek dönemin sanat ve zevk anlayışı ele alınmaktadır. Bu eserler saz yolu yapraklarının şematik yapılarını muhteşem detay ve inceliklerini gözler önüne sermektedir. Şah Kulu’nun saz yolu üslûbunda yaprak motiflerini farklı şekilde kullanması kendinden sonra gelen birçok sanatkâra da ilham kaynağı teşkil etmektedir.

Keywords :