Özet:

Ehl-i sünnet çatısı altında birleşen Mâtürîdiyye ile Eşꜥariyye’nin bazı konularda fikir ayrılığına düştükleri bilinmektedir. İşbu ilk mezhebin ikincisinden farklı düşündüğü konular arasında kâfirin affının aklen cevazı meselesi de yer almaktadır. Bu hususta Mâtürîdiyye olumsuz bir tavır alırken, Eşꜥariyye ise buna imkân tanımıştır. İlgili naslar itibariyle böyle bir şeyin mümkün olmadığında ittifak eden mezhepler, diğer kimi konulardaki yaklaşımlarına bağlı olarak işin akli cevaziyetinde ihtilafa düşmüşlerdir. Küfrün şerꜥi boyutu dışında akli planda da affa konu olamayacağını savunan Mâtürîdîler, bu bağlamda muhtelif delillere başvurmuşlardır. Çoğu bizzat İmam Mâtürîdî tarafından ortaya konulan ilgili deliller, temel itibariyle Allah’ın hakîm olmasına, buna bağlı olarak da hikmetsizlik barındıran küfrün affının, O’nun tarafından gerçekleştirilmeyeceği anlayışı üzerine bina edilmiştir. Meselenin ayrıntısına inildiğinde ise, küfrün hiçbir hayır barındırmaması, ebedi bir inanç pozisyonunda bulunması, özü itibariyle kabih olup yasağının kalkmasının düşünülememesi, bağışlanmasının uygun bir af konumunda olmaması ve söz konusu affın iyi ile kötüyü eşit bir konuma getirecek olması gibi gerekçelere dayanılmıştır.

Anahtar Kelimeler: