Abstract:

İnsanın sahip olduğu en güçlü iletişim araçlarından biri olan dil çocuğun öğrenme ve gelişiminde önemli bir rol oynar. Çocuktaki dil gelişiminde önemli geçiş dönemi, erken çocukluk dönemi olarak da belirtilmektedir. Alan yazında önerilen etkinliklerin en önemlileri arasında gösterilen çocuğa düzenli kitap okuma, çocuğun dil gelişiminde destekleyici rol oynamaktadır. Ayrıca Etkileşimli Kitap Okuma Programı (EKOP), çocukla birlikte kitap okuma yöntemlerinden birisi olarak alan yazında belirtilmiştir. EKOP birey ve çocuk arasındaki ilişkide aktif bir iletişim aracıdır ve EKOP’u geleneksel uygulamalardan ayıran özellik, okumak eyleminin aşamalarında çocuğa katılımcılık sağlamasıdır. Bu araştırmada EKOP’un ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin temel dil becerilerine etkisi incelenmiştir. Bir deney ve bir kontrol grubu olmak üzere iki grup üzerinde gerçekleştirilen araştırmada yarı deneysel deneme modellerinden biri olan eşitlenmemiş “ön test-son test kontrol gruplu” desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018-2019 öğretim yılı İzmir ili Buca ilçesinde özel bir ilkokulun biri deney (n=19) biri kontrol grubu (n=16) olmak üzere iki 1. sınıfı oluşturmuştur. Veriler, öğrencilerin alıcı ve ifade edici dil becerilerini ölçmek için Kazak Berument ve Gül Güven (2010) tarafından geliştirilen Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil Testi (TİFALDİ), yazım kuralları beceri düzeylerini ölçmek için Obalar (2009) tarafından geliştirilen “Yazım Kuralları Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22 programı kullanılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda EKOP’un uygulandığı deney grubu öğrencilerinin alıcı, ifade edici dil becerileri ve yazım kuralları farkındalığı kontrol grubu öğrencilerine göre anlamlı düzeyde artmıştır. Bu sonuçlar, EKOP’un ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin temel dil becerileri gelişimini pozitif yönde, anlamlı düzeyde etkilediğini göstermektedir. Ayrıca, alıcı, ifade edici dil öntest-sontest puanları ile yazım kuralları ölçeği sontest puanları ailelerin kitap okuma sıklığına göre karşılaştırıldığında, alıcı dil puanlarında ailelerin çok sık okuma gerçekleştirdiği çocukların lehine anlamlı düzeyde farklılık bulunmuştur.

Keywords: