Abstract:

Özet: Bu çalışmada, Tarsus Makam Cami Son Cemaat yerinde yapılan kurtarma kazısından ele geçen ve 18.-19. yüzyıla tarihlendirilen erişkin bireylere ait toplam 37 çene ve 210 daimi diş paleopatolojik açıdan incelenmiştir. Tarsus Makam Cami erişkinlerinin daimi dişlerinde ve çenelerinde, diş aşınması (% 95,37), diş çürüğü (% 28,09), hipopilazi (% 14,29), diştaşı (% 50,95), apse (% 1,67), alveol kaybı (% 64,86) ve ölüm öncesi (antemortem) diş kaybı (% 12,78) gibi lezyonlar saptanmıştır. Elde edilen veriler, farklı zamanlarda ve farklı coğrafik ortamlarda yaşamış diğer eski Anadolu toplumları ile karşılaştırılmış, incelenen toplumda özellikle diş çürüğü ve diştaşı gibi lezyonlar birçok topluma göre daha yüksek oranda kaydedilmiştir. Alveol kaybı oranı da yüksektir. Fakat bu lezyon, karşılaştırılan toplumların birçoğuna yakın değerler vermektedir. Tarsus elverişli toprakları nedeniyle tarımın oldukça yoğun yapıldığı bir bölgedir. Tarsus erişkinlerinin daimi dişlerinde saptanan yüksek diş çürüğü ve diştaşı oranları, bu bölgedeki tarımsal yaşam biçimini desteklemektedir. Aynı zamanda yüksek alveol kaybı ve diştaşı oluşumu, incelenen bireylerin ağız hijyenlerine çok da dikkat etmediklerini düşündürmektedir.      Anahtar Kelimeler: Tarsus, 18.-19. Yüzyıl, Diş ve Çene Patolojisi, Ağız Sağlığı.   Abstract: In this study, with the total of 37 jaw and 210 permanent teeth of adult individuals dating back to 18th-19th century has been recovered from the excavations in the narthex of the Tarsus Authorithy Mosque and examined in terms of paleopathology. Lessions such as tooth wear (% 95,37), tooth decay (% 28,09), hypoplasia (% 14,29), calculus (% 50,95), abscess (% 1.67 on), alveolar loss (% 64,86) and pre-death (antemortem) tooth loss (% 12,78) is found on the permanent teeth and in the jaw of adults in Tarsus Mosque. The data obtained is compared with other ancient Anatolian populations who lived in the different times and in different geographical environments, lesions such as dental caries and calculus was recorded higher in the surveyed community than in many of the other populations. Alveolar bone loss rate is also high. However, this lesion value is very close to many of the compared community values. Tarsus is a region where agriculture is done intensively due to it's arable soil. Tartar and tooth decay in the permanent teeth of Tarsus adults detected at high rates encourages the agricultural way of life in the region. At the same time, high alveolar bone loss and the formation of dental calculus individuals suggests that individuals examined did not pay much attention to their oral hygiene.   KeyWords: Tarsus, 18th- 19th Century, Dental and Jaw Pathology, Oral health.  

Keywords: