Abstract:

Amaç – Güven endeksleri, ekonomik birimlerin tasarruflarını nasıl değerlendireceğine dair bilgi veren önemli göstergelerden biridir. Ekonomideki geleceğe yönelik bekleyişler, tüketicilerin ve üreticilerin ekonomiye bakış açısını belirlerken, piyasaya karşı olumlu ya da olumsuz tutumları, değişen makroekonomik göstergelerin değişimiyle yakından ilişkilidir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, etkisi ve hareketliliği gün geçtikçe artan döviz kurunun ekonomide yer alan güven endeksleri üzerindeki etkisinin incelenmesi temel alınmıştır. Yöntem – Bu çalışmada, Türkiye’nin döviz kuru hareketliliğinin, reel kesim güven endeksi, tüketici güven endeksi, finansal hizmetler güven endeksleri arasındaki ilişki, 2012:05-2021:12 dönemleri içinde aylık veriler kullanılarak araştırılmıştır. Literatürde konu ile ilgili birçok çalışma olmakla beraber, bu çalışma diğerlerinden farklı olarak güven endeksi başlığı altında yer alan üç farklı güven endeksini ele almış olup, döviz kuru oynaklığı arasındaki ilişki incelenmiştir. Döviz kuru (alış) verileri ile beraber Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) Elektronik veri dağıtım sisteminden alınmıştır. Değişkenler arasında ekonometrik olarak anlamlı ilişkilerin elde edilmesi adına; analizi yapılmakta olan serilerin durağan seriler olması gerekmektedir. Serilerin durağanlığı Augmented Dickey Fuller Birim Kök testiyle denenmiştir. Serilerin durağanlık derecesi farklı olduğundan, eşbütünleşme ilişkisinin varlığını test edebilmesi nedeniyle Pesaran vd. (2001) tarafından geliştirilen ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. Bulgular – Tüketici Güven Endeksi ile Dolar/Döviz Kuru arasında çift yönlü, Dolar/Döviz Kuru ile Reel Kesim Güven Endeksi arasında tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Tartışma – Ekonomide yer alan aktörlerin ekonomiye ilişkin mevcut durum ve geleceğe yönelik beklentilerin farkında olması literatürde önem arz etmektedir. Güven kavramı ekonominin şekillenmesi, yatırımlar, istihdam, döviz kuru gibi birçok makroekonomik değişkeni etkilemektedir. Bu kapsamda TÜİK tarafından hazırlanan Tüketici Güven Endeksi, Reel Kesim Güven Endeksi ve Finansal Hizmetler Güven Endeksi önem arz etmektedir.

Keywords: