Özet:

Kırgızistan Orta Asya’da yer alan ve yeni gelişmekte olan ülkelerden birisidir. Bu ülke uzun yıllar Sovyet yönetimi altında kalmış, bundan dolayı bu ülkede din ve din eğitimi ile ilgili konularda da çeşitli sorunlar yaşanmıştır. Din ve din eğitimi ile ilgili kurumların kapatılması, din eğitimi faaliyetlerin yasaklanması, Müslüman halka zorla komünizm ve ateizm ideolojilerinin benimsetilmeye çalışılması, bu sorunlardan bazılarıdır. Kırgızistan 1991 yılında bağımsızlığını kazanmasından sonra laik ve demokratik bir yönetim benimsemiştir. Bu tarihten sonra devlet yönetimi, dinî eğitim veren kurumları açmak gibi doğrudan din eğitimi ile ilgilenmese de halkın din ve din eğitimi ile ilgili taleplerinin karşılanmasına da müsaade etmiştir. Bu amaçla ülkede sivil halk ve ülke dışından gelen desteklerle çeşitli örgün ve yaygın eğitim kurumları açılmıştır. Bu ülkeye eğitim konusunda katkı sağlayan ülkelerden birisi de Türkiye’dir. Türkiye bu ülkede ilk, orta ve yüksek öğretim kurumları açmıştır. Bunlardan birisi de Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesidir. Bu araştırmada, söz konusu üniversitenin bünyesinde açılan ilahiyat fakültesinde eğitim gören öğrencilerin sosyo-ekonomik, dini-kültürel alt yapıları, bu fakülteyi tercih sebepleri, buradan memnuniyet durumları, Kırgızistan’da ilahiyat eğitimi almanın güçlükleri gibi konular ele alınmıştır. Araştırma, bizzat araştırmacı tarafından 2020 yılında Bişkek’te yapılmış olup173 öğrenci katılmıştır. Tarama modelinin esas alındığı bu çalışmada veriler açık ve kapalı uçlu soruların yer aldığı anket yoluyla toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen bazı sonuçlar şöyledir: Araştırmaya katılanlar Kırgızistan’ın çeşitli vilayetlerindendir ve onların ebeveynlerinin büyük çoğunluğu orta ve alt ekonomik düzeye sahiptir. Onların aileleri genelde kırsalda yaşamaktadır. Bununla birlikte, söz konusu ailelerin eğitim düzeyi yüksek olduğu söylenebilir. Katılımcıların ifadelerine göre ailelerinin bir kısmı medrese, mescit gibi yerlerden din eğitimi almıştır. Bununla birlikte, öğrencilere göre onların dini bilgileri yüksek değildir. Bazı ebeveynler çocuklarının ilahiyat fakültesinde okumasına da sıcak bakmamaktadırlar. Katılımcıların çoğunluğu bu fakülteyi isteyerek ve araştırma yaparak seçmiştir. Bununla birlikte onların belli bir kısmı ise bu seçimi, ilgili çevre ve kaynaklardan yeterince araştırma yapmadan gerçekleştirmiştir. Katılımcıların çoğu dinî bilgilerini öğrenmek, iyi bir Müslüman olmak, âlim olmak, üniversite okumak, meslek sahibi olmak, puanın sadece bu fakülteye yetmesi gibi nedenlerle bu kurumu tercih ettiklerini söylemişlerdir. Katılımcıların büyük çoğunluğu, ilahiyat fakültesinde eğitim almaktan memnudur. Bu bağlamda onlar buradaki eğitim sayesinde kendilerini, dinlerini ve hayatı daha iyi tanıdıklarını ifade etmişlerdir. Ayrıca fakültenin eğitim kalitesini, hocaların nitelikli olmasını, öğrencilerle yakın iletişim/ilişki içinde olmalarını, fakültedeki huzur ortamını, fakültenin sağladığı burs, kütüphane vb. imkânları beğendiklerini söylemişlerdir. Katılımcılar burada aldıkları din eğitiminin kendileri için anlamlı veönemli olduğunu, bu eğitimin inançlarında, ibadetlerinde, günlük yaşamlarında olumlu etkisinin olduğunu, kendilerini ve hayatı tanımalarına yardımcı olduğunu ifade etmişlerdir. Araştırmaya katılan öğrenciler Kırgızistan’da ilahiyat okumayla ilgili olarak ciddi sorunların olduğunu ifade etmişlerdir. Bu bağlamda öğrenciler iş bulamama, devletin din eğitimine olumsuz bakışı, halkın ve ailelerin din eğitimi ve ilahiyat konusundaki önyargıları, nitelikli ilahiyatçıların yetersiz olması gibi hususlara dikkat çekmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: