Özet:

Bu çalışmanın amacı, üstün zekâlı öğrencilerin, zihinsel engelli öğrencilerin ve normal zekâya sahip öğrencilerin davranış problemleri ile aile işlevleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Ayrıca aile işlevlerinin sağlıklı olup olmayışı, öğrencilerin davranış problemleri, anne-babanın eğitim düzeyi, kardeş sayısı ve anne-baba evlilik durumuna göre grupların farklılaşıp farklılaşmadığı da karşılaştırılmıştır. Araştırma, ilişkisel tarama modeline dayalı betimsel bir çalışmadır. Araştırmaya; İstanbul ili, Zeytinburnu ilçesi ilkokul düzeyinde öğrenim gören, ölçüt ve küme örnekleme yöntemi kullanılarak iki basamakta seçilen 300 öğrenci (100 normal zekâya sahip, 100 üstün zekâlı tanısı almış, 100 zihinsel engelli tanısı almış) katılmıştır. Katılımcıların aile işlevlerinin sağlıklılık durumu Bulut (1990) tarafından uyarlanan “Aile Değerlendirme Ölçeği” ile davranış problemleri ise Kaner ve Çiçekçi (1999) tarafından uyarlanan “Gözden Geçirilmiş Davranış Problemleri Kontrol Listesi (GGDPKL)” ile değerlendirilmiştir. Bilgi toplama formu ile de katılımcıların anne babanın eğitim düzeyi, kardeş sayısı ve anne-baba evlilik durumuna dair bilgiler toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde, öğrencilerin aile işlevleri ile davranış problemleri arasındaki ilişkiyi belirlemek için pearson korelasyon katsayısı analizleri uygulanmıştır. Gruplar arasında anlamlı farklılık olup olmadığını belirlemek için Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Dunnett’s C analizi kullanılmıştır. Elde edilen verilerin anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Yapılan istatistiksel analizler sonrasında, üstün zekâlı, zihinsel engelli ve normal zekâya sahip öğrencilerin aile işlevleri ile çocukların davranış problemleri arasında anlamlı düzeyde bir ilişki görülürken, çeşitli aile işlevlerinin davranış problemleri için anlamlı yordayıcılar olduğu da bulunmuştur. Ayrıca öğrenci grupları arasında aile işlevleri, davranış problemleri, kardeş sayısı ve anne-baba eğitim düzeyi yönünden istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir fark bulunurken, anne-baba evlilik durumu yönünden anlamlı bir fark bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler: