Abstract:

Stigma kavramı sosyolog Erving Goffman tarafından 1963 yılında “toplum tarafından itibarsız olarak görülen bir olguyla ilintili bireyin bu olgudan ötürü dışlanması” şeklinde ifade edilmektedir. Çalışma ortamında stigma, bireyin haklı ya da haksız olmasına bakılmaksızın çalışanın itibarını zedeler. Stigma; Türk yazınında yer alan araştırmalarda yaygın şekilde “damgalama” olarak ele alınmaktadır. İşyerinde damgalanmış kişiler kendilerini genellikle iş arkadaşları ve yöneticileri tarafından dışlanmış, aşağılanmış ve hafife alınmış hissederler. Dil, din, ırk, mezhep, siyasi görüş, cinsiyet, cinsel tercih, fiziksel ve sağlık konusundaki diğer engeller nedeniyle kendilerinin ötekileştirilerek haksızlığa uğradıklarını düşünürler. Damgalanma konusu olan durum; örgüt kültürüne uymayan, kontrol edilebileceği düşünülen ve ahlaki değer yargılarına aykırı görülen bir özellik ise bu organizasyonlarda kişiye yapılan damgalama sosyal olarak kabul görebilir. Bu şekilde ayrımcılığa maruz kalmış çalışanların organizasyon içerisinde sapma davranışı eğilimi göstermesi ve verimlilik karşıtı davranışlarda bulunması bireysel hedefler ile örgütsel hedefler arasındaki uyumu bozacaktır. Söz konusu çalışmada damgalanma algısı ile bireyin sapma davranışı arasındaki ilişkide etkili olabileceği düşünülen duygusal denge, dışa dönüklük, açıklık, uyumluluk ve sorumluluk gibi kişilik özelliklerinin etkisi incelenecektir. Damgalanma algısı yüksek olan çalışanların işyerinde sapma davranışı eğilimini daha yüksek düzeyde gösterecekleri ve bu süreçte kişilik özelliklerinin de önemli bir etkisinin olabileceği düşüncesinden hareketle örgütlerde verimliliği arttırabilmek ve olumsuz davranışları en düşük düzeye indirebilmek amacıyla organizasyonlara öneriler geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda alan araştırması beyaz yakalı çalışanlar üzerinde gerçekleştirilecektir. Araştırmada toplanan veriler SPSS 21 paket programı aracılığıyla uygun istatistiksel analiz metotları kullanılarak değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır.

Keywords: