Abstract:

Geçmişin canlı şahitleri olan gazeteler, yayınlandıkları dönemlerin sosyal hayatı, dönem insanlarının duygu ve düşünceleri üzerine önemli ipuçları vermektedirler. Toplumların gözü kulağı olan gazeteler, her türlü gelişmeden insanları haberdar etmekle yükümlü oldukları gibi, olaylara dair yorum yaparak sosyal hayatı yönlendirmektedirler. Politika, ekonomi, kültür ve daha başka konularda haber ve bilgi vermek için, yorumlu veya yorumsuz, her gün veya belirli zaman aralıklarıyla çıkarılan yayınlar olarak tanımlanan gazetelerin, Osmanlı İmparatorluğu’nda Türkçe olarak başlangıcı, II. Mahmud dönemindedir. Gazetecilik faaliyetleri zamanla yaygınlaşmış, bir çıkıp bir kaybolan gazete ve dergilerin oldukça fazla olduğu II. Abdülhamid döneminin ardından, özellikle II. Meşrutiyet sonrasında basın hayatı, İstanbul dışında da kendini göstermeye başlamıştır. Giresun da, II. Meşrutiyet sonrası gazetecilik faaliyetlerinin görüldüğü merkezlerden biridir. Giresun’da yayınlanan gazete ve mecmualar arasında “Giresun Maarif”, “Giresun”, “Karadeniz”, “Kavlak”, “Hadim-i Millet” gibi gazete ve mecmualar yer almaktadır. Türk gazetecilik tarihi üzerinde araştırmalar yapan Enver Behnan Şapolyo, dünya gazeteciliğini; haber gazeteciliği, fikir gazeteciliği, parti gazeteciliği ve rejim gazeteciliği olarak dört gruba ayırmaktadır. Meşrutiyet dönemi gazeteciliği, yukarıda yer alan sınıflandırmada, kendine fikir gazeteciliği içinde yer bulmaktadır. Dönem gazetelerinde fikrî ve edebî polemiklerin önemli bir yer tuttuğu görülmektedir. Giresun’da yayınlanan “Karadeniz” ve “Hadim-i Millet” gazetelerinde de, dönemin gazetecilik anlayışının izleri açıkça görülmektedir. Bu çalışmada birbirlerine karşı sataşmalarıyla dikkat çeken “Karadeniz” ve “Hadim-i Millet” gazetelerinde yer alan yazılardan hareketle, dönemin siyasal ve sosyal hayatına ve gazetelerin tavrına dair tespitler yapılmaya çalışılacaktır.

Keywords: