Abstract:

Şair kimliği ağır basan Cahit Sıtkı Tarancı (1910- 1956), bazı şiirleriyle paralellik gösteren  hikâyeler de yazmıştır. Bu çalışmada Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Abbas” adını taşıyan hikâyesi,  Gerard Genette’in metinlerarası ilişkileri açıklamak için önerdiği Metinselaşkınlık İlişkileri  Kuramı’na göre çözümlenmiştir. Genette, kuramında metinlerarasılık (intertextuality) ana-metin- sellik (hypertextuality), yan-metinsellik (paratextuality), üst-metinsellik (architextuality) ve yo- rumsal üst-metinsellik (metatextuality) olmak üzere beş metinselaşkınlık (transtextuality) ilişki- sinden söz etmiştir. Çalışmada, Tarancı’nın Abbas hikâyesi metinlerarası ilişkiler bakımından bu  beş metinselaşkınlık ilişkisi çerçevesinde yeniden anlamlandırılmıştır. Hikâye metni “Ana metin/  hypertext” şiir ile çocukken dinlenilmiş olan masal metni, “alt metin/ hypotext” kabul edilmiştir.  Yan-metinsellikte yazarın eserine seçtiği başlık vasıtasıyla ilişki kurduğu diğer metinler tespit  edilmiş, üst-metinsellikte eserin ait olduğu yazınsal tür belirtilmiş, yorumsal üst-metinsellikte ya- zarın başka metinlerinde Abbas hikâyesi ve alt metinleri hakkında yaptığı değerlendirmeler üze- rinde durulmuştur. Şair, kolektif bilinçdışının ürünü olan masal metinlerine gönderimde bulunarak  ve kendi oluşturduğu eserler arasında güçlü bir iletişim ağı yapılandırarak hem eserlerinin kalıcı  olmasını ve geniş halk kitleleri tarafından benimsenmesini sağlamış hem de yaşadığı derin aşk  acısına art zamanlı gelişim çizgisinde geçmiş, hâl ve geleceğe ait bütün insanlığı ortak kılmıştır.  Çalışmada, sanatçıların, kalıcı eserler bırakabilmek için metinlerarası ilişkiler vasıtasıyla kendi- lerinden öncekiler ile kendilerinden sonrakiler arasında farklı bir duyuş tarzı oluşturarak yeni bir  köprü/ eşik oluşturmak istediği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords: