Özet:

Osmanlı Devleti’nin XVI. yüzyılda yetiştirdiği Hanefî-Mâtürîdî bilginlerden biri olan İmam Birgivî (ö. 981/1573), Osmanlı resmî din anlayışına muhalif, dinî ve fikrî akımların ortaya çıktığı, bunun neticesinde birtakım sosyal ayrışmaların ve çatışmaların yaşandığı bir dönemde yaşamıştır. Böyle bir ortamda yetişen Birgivî, içinde bulunduğu topluma karşı sorumluluk bilinciyle hareket etmiş, dinî ve ahlakî açıdan yozlaşmaya maruz kaldığını düşündüğü toplumu ıslah etmeye çalışmıştır. Bu çerçevede Kur’an ve sünnete uymayan inanç ve davranışları bid‘at olarak değerlendirmiş, Müslümanları bunlardan kaçınmaya sadece Kur’an ve sünnete uygun olan Ehl-i Sünnet yolunu takip etmeye davet etmiştir. Hayıtını irşad, tedris ve telif faaliyetlerine adayan Birgivî, dinî ilimlerde birçok eser yazmıştır. Ayrıca verdiği dersler sayesinde ilmî birikimlerini sonraki asırlara ulaştıracak, İslâm düşüncesine hizmet edecek talebeler yetiştirmiştir. Bu makalede, önce Birgivî’nin hayatı ve ilmî kişiliği hakkında bilgi verilecek daha sonra İslam düşüncesindeki yeri tespit edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca başta akaid ve kelam ilmi olmak üzere çeşitli alanlarda telif ettiği eserleri tanıtılacaktır.

Anahtar Kelimeler: