Kullanım Kılavuzu
Neden sadece 3 sonuç görüntüleyebiliyorum?
Sadece üye olan kurumların ağından bağlandığınız da tüm sonuçları görüntüleyebilirsiniz. Üye olmayan kurumlar için kurum yetkililerinin başvurması durumunda 1 aylık ücretsiz deneme sürümü açmaktayız.
Benim olmayan çok sonuç geliyor?
Birçok kaynakça da atıflar "Soyad, İ" olarak gösterildiği için özellikle Soyad ve isminin baş harfi aynı olan akademisyenlerin atıfları zaman zaman karışabilmektedir. Bu sorun tüm dünyadaki atıf dizinlerinin sıkça karşılaştığı bir sorundur.
Sadece ilgili makaleme yapılan atıfları nasıl görebilirim?
Makalenizin ismini arattıktan sonra detaylar kısmına bastığınız anda seçtiğiniz makaleye yapılan atıfları görebilirsiniz.
Türkçede -Dİ idi ~ -Dİydİ Biçim Biriminin Ayırıcı Özellikleri Üzerine
2023
Dergi:  
Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi
Yazar:  
Özet:

Bu yazının konusu, Türkçe dil bilgisi çalışmalarında genellikle “görülen geçmiş zamanın hikâyesi” biçiminde adlandırılan Türkiye Türkçesindeki -Dİ idi ~ -Dİydİ biçim birimidir. Eş zamanlı metodun kullanıldığı çalışmanın amacı; -Dİ idi ~ -Dİydİ şeklinin, Viktor Grigoryeviç Guzev tarafından geliştirilen “üç kerterizli zaman” sistemindeki yerini belirlemek ve kiplik, dil bilgisel zaman ve görünüşlük (kılınış ve görünüş) açısından ayırıcı özelliklerini tespit ederek anlamını biçimlendirmektir. Literatürde -Dİ idi ~ -Dİydİ şekli ile “uzak geçmiş” bildirildiği fikri öne çıkar. Ancak çağdaş Türkiye Türkçesi edebî eserlerinden alınan örneklerin de tanıkladığı üzere, şeklin, çok yakın bir geçmişten uzak geçmişe kadar çeşitli dil bilgisel zamanları ifade edebildiği görülür. Çok yakın geçmişi de iletebilme özelliğinden dolayı, bu çalışmada, şeklin, “geçmiş zaman kesiti kerterizi” ile ilgisini yitirdiği ve “şimdiki zaman kesiti kerterizli zaman ulamları” içerisinde yer aldığı fikri öne sürülmektedir. -Dİ idi ~ -Dİydİ biçim birimi, “sınır sonrası görünüş” anlam birimciği ile işaretli -mİş idi ~ -mİştİ’den herhangi bir görünüş anlam birimciğine değil kılınış anlam birimciğine sahip olmasıyla da ayrışır. Şekil, anlatımlarda kullanılan sözcük ve sözcük öbekleri ile bağlamın da yardımıyla “hatırlama/hatırlatma” anlatılanını dile getirebilir. Ancak bu, onun anlamının ayrılmaz bir bileşeni, yani anlam birimciği değildir. Türkçede -Dİ idi ~ -Dİydİ, resmî yazışma, gazete, bilimsel eser vb. ölçünlü dil kullanımı gerektiren alanlarda verimsiz, günlük konuşma ve ağızlarda ise verimlidir. -Dİ idi ~ -Dİydİ şekli, eylemin, şimdiki zaman kesitinden önce yakın ya da uzak belirsiz bir geçmişte gerçekleştirildiğini bildiren zaman anlam birimciği ile eylemin, bir veya birkaç kez yapıldığı kılınış (anlam birimciği) ve bildirme kipliği anlam birimciğinden oluşan anlama sahip işlek ve verimsiz fiil bitimli şeklidir.

Anahtar Kelimeler:

On The Characteristics Of The Morpheme -di Idi ~ -diydi In Turkish
2023
Yazar:  
Özet:

The subject of this article is the -Dİ idi ~ -Dİydİ morpheme in Turkish, which is generally referred to as "the narrative past definite" in Turkish grammars. The aim of the study in which the synchronic method was used; to determine the place of the form -Dİ idi ~ -Dİydİ in the "three-bearing tense" system developed by Viktor Grigorevich Guzev and to shape its meaning by identifying its distinctive features in terms of modality, tense and aspect (aktionstart and aspect). In the literature, it is mentioned that the form -Dİ idi ~ -Dİydİ expresses “distant past”. However, as evidenced by the examples taken from Turkish literary works, it is seen that the form can express various tenses from the very recent past to the distant past. Due to its ability to convey the very recent past, it is suggested in this study that the form loses its relevance with the "past tense section bearing" and is included in the "present tense section bearing tense categories". The -Dİ idi ~ -Dİydİ morpheme differs from -mİş idi ~ -mİştİ, marked with the "postterminal aspect" seme, in that it has an aktionstart seme rather than any aspect seme. The form can express the sense of “remembering/reminder” with the help of words, phrases and the context. But it is not an integral component of its meaning, that is, its seme. -Dİ idi ~ -Dİydİ is inefficient in texts such as official correspondence, newspapers, scientific works that require the use of standard language. It is efficient in daily speech and dialects. -Dİ idi ~ -Dİydİ is a productive and inefficient verb finite form with a meaning consisting of the tense seme indicating that the action was performed in the recent or distant indefinite past before the present tense section, and the aktionstart seme in which the action was performed once or several times and the indicative modality seme.

Atıf Yapanlar
Bilgi: Bu yayına herhangi bir atıf yapılmamıştır.
Benzer Makaleler
Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi

Dergi Türü :   Uluslararası

Metrikler
Makale : 41
Atıf : 2
Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi