Abstract:

Isparta Açısı ve komşu Antalya körfezi güneye doğru konveks Ege ve Kıbrıs yaylarının kesişiminde yer alan Doğu Akdeniz bölgesinin önemli bir parçasını oluşturur. Bazı güncel tektonik haritalar Isparta Açısını bir KB-GD yönlü doğuya doğru Kuzey Kıbrıs'ın Kyrenia Dağ silsilesine uzanan sıkışma çizgiselliği gibi gösterirler. Bununla birlikte Isparta Açısı sahillerinden fay verisi açık deniz sığ sismik yansıma verisi ile birlikte mevcut morfo-tektonik oluşumda genişlemenin etkin olduğunu göstermektedir. Geç miyosende çalışılan bölgeye etki eden sıkışmanın son fazına bölgesel nap yerleşimi (Lisyen Napları) eşlik etti. Sahilde her iki kanadı sınırlayan fay zonlarından ve Isparta açısı çekirdeğinden ölçülen fay düzlemleri ağırlıklı olarak KD-GB, KB-GD ve K-G yönelimlidir. Üst üste gelmiş slikinfibreler gösterirki ters faylanmayı sırasıyla sağ- yanal faylanma daha sonra normal faylanma izledi. Fay fazları stratigrafik ve jeomorfolojik delillerle yaşlandırıldı. Sağ yanal faylar esasen Engeç Miyosen- Erken Pliyosen süresinde gerçekleşmişken, ters faylar Geç Miyosen veya daha önceki sıkışma deformasyonu ile başlar. Normal faylanma Geç Pliyosen-Güncel zaman aralığında hakim oldu. Sığ sismik yansıma verisinin bir yorumu gösterir ki, Antalya körfezi hala aktif olan KB-GD yönelimli karakteristik asimetrik bir graben sistemidir. Geç Miyosen-Erken Pliyosen süresince Batı Egeyi şekillendiren rotasyon ve genişleme zonunun doğu sınırı boyunca kesme kuvvetlerinin etkisiyle sağ yanal doğrultu atımlı faylanma gerçekleşti. Bu kesme kuvveti temelde var olan yapısal zayıflık zonlarının etkisiyle K-G yönünde odaklandı. Geç Pliyosen-Kuvaterner'de Ege Bölgesinde gerilme yönünde bölgesel bir değişim ile ilişkili olan KD-GB genişlemesine geçişe, batıda Isparta Açısını sınırlayan Toros dağlarının Bey Dağları bölgesinin güçlü bir şekilde yükselmesi eşlik etti. Isparta Açısı: a. Aktif olarak dalan Helenik yay ile güneyde sınırlanan Batı Türkiye'nin genişleme bölgesi; b. Kıbrıs Dalma Zonu ile güneyde sınırlanan yükselmiş Anadolu platosu arasında bir bağlantıdır. Miyosenden günümüze tektonik gelişimi anlamak, bölgenin kinematiğini açıklamaya yardımcı olur. Bu çalışma ile sunulan yeni yapısal veriler güncel çalışmalardaki Isparta Açısı ve Antalya Körfezi'nin plaka çarpışmasıyla ilişkili olarak bölgesel sıkışma zonunun bir parçaları olduğu yaklaşımına hiçbir katkı sağlamamaktadır.

Keywords: