Özet:

020 yılının başından bu yana COVID-19 pandemisi eğitimde yeni ve hemen adapte olunamayan bir süreç başlatmıştır. Bu süreçte eğitime uzun süreli aralar verilmiş ve yaşamımızda acil ve zorunlu uzaktan eğitim terimi önemli bir alan kaplamıştır. Uzaktan eğitim süreci sistemin tüm paydaşlarını etkilemiş ve farklı eğitim gündemlerine neden olmuştur. Öğrenme kayıpları bu gündem konularının belki de en çok dile getirilen boyutudur. Bu araştırma kapsamında pandemi döneminde ilkokul fen bilimleri dersi üniteleri kapsamında yaşanan öğrenme kayıplarının, bu kayıpların tespit ve telafisinde izlenen yolların sınıf öğretmenlerinin tecrübelerinden hareketle açığa çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma nitel durum çalışması metodolojisine uygun bir şekilde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin farklı bölgelerinde özel ve devlet okullarında görev yapan 37 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Öğretmenlerin tespit ve uygulamalarından doğrudan alıntılar yapılarak bulgular desteklenmiştir. Araştırma verilerinin analizi sonucunda ilkokul fen bilimleri dersinde en fazla öğrenme kaybı tespit edilen ünitelerin 3. sınıflarda “Maddeyi Tanıyalım,” 4. sınıflarda ise “Madde ve Özellikleri” ile “Basit Elektrik Devreleri” olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca tüm ünitelerde öğrenme kaybı olduğuna ilişkin tespitlerin oranı da yüksektir. Bununla birlikte fen bilimleri dersi öğrenme kayıplarının nedenlerinin “Dersin Doğası,” “Sosyal-Duygusal Özellikler,” “Yetersiz Veli Desteği”, “Etkileşim-Katılım Sorunları” ve “Yetersiz Zaman” gibi unsurlara bağlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrenme kayıplarının tespitinde ise öğretmenlerin “Geleneksel Değerlendirme Yöntemleri,” “Alternatif Yöntemler” ve “Bireyselleştirilmiş Yöntemler” kullandıkları tespit edilmiştir. Son olarak öğrenme kayıplarının telafisinde sınıf öğretmenlerinin “Bilimsel Araştırma Becerilerini İşe Koşan Yaklaşımlar,” “Deney ve Gözlem Yöntemleri,” “Teknolojik Uygulamaların Derse Entegrasyonu,” “Bireysel Uygulamalar,” “Öğretmen Merkezli Yöntemler” ve “Öğrenci Merkezli Yöntemleri” kullandıkları gözlemlenmiştir. Buradan hareketle araştırmanın ilkokul fen bilimleri dersine özgü öğrenme kayıplarının hangi konu-kazanım düzeylerinde olduğunun belirlenmesi ve acil ve zorunlu uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin izledikleri stratejilerin ortaya çıkarılması bağlamında iyileştirici önlemler alınması adına öğretmenler, fen eğitimcileri ve politika belirleyiciler için yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: