Görüntüleme
6
1894’te Sivas şehrine bağlı Şarkışla ilçesinin Sivrialan köyünde doğan ve 1973 yılında doğduğu köyde vefat eden Veysel’in hayatı 1931 yılında Sivas’ta düzenlenen Âşıklar Bayramına katılmasıyla değişmiş ve ünü köyünü aşarak tüm ülkeye yayılmıştır. Kırk yaşına kadar sazı eşliğinde usta malı eserler söyleyen Veysel bu yaştan sonra kendi şiirlerini yazmaya ve söylemeye başlamıştır. Geçimini diyar diyar dolaşıp hem çalıp hem de söyleyerek sağlayan halk şairinin günümüze kadar ulaşan 180 adet şiiri tespit edilmiştir. Veysel bu şiirlerinde aşk, gurbet, vatanseverlik başta olmak üzere pek çok konuyu ele almıştır. Bu konulardan birisi de toprak ve onun insanlığa sunduğu nimetlerdir. Âşık Veysel, eserlerinde toprak ve topraktan gelen nimetlere ayrı bir önem vermiş ve pek çok şiirinde meyve, sebze, tahıl ve bakliyat gibi gastronomik ögeleri sıklıkla kullanmıştır. Bununla birlikte Âşık Veysel’in yaşadığı yirminci yüzyılın başlarında da Türk mutfağı oldukça zengindi. O dönemlerde yemek sofraları insanların bir araya geldiği, sohbet ettiği, hikâyeler anlattığı, sosyal ilişkiler kurduğu yerlerdi. Aynı şekilde Âşık Veysel’in yazdığı ve Anadolu’nun her bir köşesinde söylediği eserleri de yemek masaları gibi insanları bir araya getiren ve paylaşımı teşvik eden zengin bir mirası ifade etmekteydi. Bir bakıma Âşık Veysel yaşadığı coğrafyanın sahip olduğu gastronomik değerleri eserlerinde işlemekte bunu da sazıyla sözüyle dile getirmekte idi. Çalışma, Âşık Veysel'in şiirlerindeki gastronomi ögelerini belirleyerek değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda şairin 180 adet şiiri nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analizi kullanılarak incelenmiştir. Analiz için MAXQDA nitel araştırma programından yararlanılmıştır. Veysel’in şiirleri programa yüklenmiş ve şiirlerde yer alan gastronomik ögeler ortaya çıkarılmıştır. Çalışma sonucunda Âşık Veysel'in şiirlerinde toplam 52 adet gastronomik ögeye rastlanmıştır. Bu ögeler içinde en sık tekrarlanan ilk beş ögenin sırasıyla "bal", "meyve", "tuz", “ekmek” ve “buğday” olduğu tespit edilmiş ve bu ögelerin ne tür (gerçek, mecazi, benzetme, istiare gibi) anlamlar taşıdığı tartışılmıştır. Ayrıca ögelerin sıklığını görsel olarak da ifade edebilmek için kelime bulutu oluşturulmuştur. Bu ögelerin ortaya çıkarılmasının dönemin sosyo-kültürel ve ekonomik yapısı hakkında bilgiler vereceği düşünülmektedir. Alan yazında daha önce bu tür bir araştırmanın yapılmamış olması çalışmayı önemli kılan hususlardan biridir. Bu çalışmanın hem edebiyat hem de gastronomi bilim dallarına katkı sağlayacağı öngörülmektedir.
In 1894, in the village of Sivrialan in the Şarkışla district of Sivas, a renowned Turkish folk poet named Veysel was born, and he passed away in the same village in 1973. His life took a significant turn in 1931 when he participated in the Minstrel Festival held in Sivas, and from then on, his fame spread beyond his village to the entire country. Until the age of forty, Veysel sang masterful songs accompanied by his saz (a Turkish musical instrument), but after reaching this age, he began composing and singing his poems. Travelling throughout the country, playing and singing, Veysel earned his living, and a total of 180 poems have been identified that have survived to the present day. In his poetry, Veysel addressed various themes, including love, longing for home, and patriotism. One recurring theme in his works is the significance of the land and the blessings it provides to humanity. In his renowned poems, Veysel placed special importance on the earth and the bounties derived from it, often incorporating gastronomic elements such as fruits, vegetables, grains, and legumes. During the early twentieth century, the period in which Âşık Veysel lived, Turkish cuisine was rich and diverse. Meals during that era were occasions for people to come together, engage in conversations, share stories, and build social connections. Similarly, the poems written by Âşık Veysel, sung in every corner of Anatolia, served as a rich cultural heritage that brought people together and encouraged sharing, much like the communal nature of dining tables. In a way, Âşık Veysel, through playing the saz and expressing himself in his works, reflected the gastronomic values inherent in the geography where he lived. The study aims to identify and evaluate the gastronomic elements in Âşık Veysel's poems. In this context, 180 poems of the poet were examined using one of the qualitative research methods, content analysis. MAXQDA, a qualitative research program, was employed for the analysis. The poems were loaded into the program, and gastronomic elements present in Veysel's poems were identified. As a result of the study, it was determined that the first five repeated words in Âşık Veysel's poems are "honey," "fruit," "salt," "bread," and "wheat." The study discussed the nature of these elements, whether they carry literal, metaphorical, simile, or allegorical meanings. Additionally, a word cloud was utilized to emphasize the frequency of these elements. The discovery of these elements has facilitated the understanding of the socio-cultural and economic structure of the period. The fact that this type of research has not been conducted in the literature before is one of the significant aspects that make the study important. It is believed that this study will contribute to both literary and gastronomic fields.
Alan : Eğitim Bilimleri; Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
