Atıf Sayısı
1
Görüntüleme
23
İndirme
14
Sudan’daki Osmanlı-Mısır idaresi Muhammed Ahmed’in 1881 yılında başlattığı Mehdi İsyanı ile ciddi bir darbe aldı. İngiltere’nin 1882’de Mısır’ı işgalinden sonra Sudan’da Mısır aracılığı ile artan İngiliz nüfuzu da Mehdi Hareketi için adeta pekiştirici bir etki yaptı. Mehdiliğini ilan ederek Sudan’ın ve İslam dünyasının kurtuluşunu kendi mücadelesine bağlayan Muhammed Ahmed girdiği pek çok çatışmayı kazanarak popülaritesini her geçen gün artırdı. Özünde, Sudan’daki birtakım idari uygulamalara karşı tepki olarak başlayan isyan zamanla İngiliz emperyalizmine karşı bir direnişe dönüştü. Osmanlı Devleti Mehdi Hareketi’ni yakından takip etti ancak Sudan’daki olaylara doğrudan karışmak istemedi. Sultan II. Abdülhamid hareketin Kızıldeniz’i aşıp Hicaz’a ulaşmasından kaygılansa da İngilizlerin Sevakin üzerinden Sudan’da ortak harekât düzenleme tekliflerine yanaşmadı. Sudan’a böyle bir müdahalenin uygun olmayacağını ve halifelik makamına zarar vereceğini düşündü. II. Abdülhamid’e göre Mehdi sorununun halli için öncelikle İngiltere’nin Mısır’dan çıkması gerekiyordu. Ne var ki Bâbıâli’nin bu yönde yaptığı girişimler bir sonuç vermedi ve Sudan Osmanlı Devleti’nden her geçen gün biraz daha uzaklaştı. Mehdiciler Mısır-İngiliz askerleri karşısında önemli zaferler kazandılar fakat Muhammed Ahmed’in kurduğu devlet uzun ömürlü olmadı, bir süre sonra İngilizler tarafından ortadan kaldırıldı. Bu makalede Muhammed Ahmed’in ölümüne kadar (1885) Sudan’da Mehdi Hareketi’nin seyri, Osmanlı Devleti’nin Mehdi İsyanı karşısındaki tavrı ve İngiltere’nin bölgedeki hadiselere müdahalesi Türkçe, Arapça, İngilizce kaynaklar ve Osmanlı arşiv vesikaları üzerinden incelenerek değerlendirilmiştir.
The Ottoman-Egyptian administration in Sudan received a serious blow from the Mahdist rebellion initiated by Muhammad Ahmad in 1881. After the British invasion of Egypt in 1882, the increasing British influence in the country through Egypt also made a reinforcing effect on the Mahdi movement. Declaring his Mahdiship and associating the salvation of Sudan and the Islamic world with his own struggle, Muhammad Ahmad won many of the battles he fought, increasing his popularity day by day. The rebellion, which essentially began as a reaction against some administrative practices in Sudan, eventually turned into a resistance against British imperialism. The Ottoman State followed the Mahdi movement closely, but did not want to get directly involved in the events in Sudan. Although Sultan Abdulhamid II was worried that the movement would cross the Red Sea and reach the Hejaz, he did not accept the British proposals to organize a joint operation in Sudan through Suakin. He thought that such an intervention in Sudan would be inappropriate and would harm the caliphate. According to him, in order to solve the Mahdi problem, first of all, England needed to leave Egypt. However, the attempts of the Sublime Porte in this direction did not yield any results, and Sudan moved further and further away from the Ottoman Empire with each passing day. The Mahdists won significant victories against the Egyptian-British soldiers, but the state founded by Muhammad Ahmad did not last long and was destroyed by the British after a while. Drawing on Turkish, Arabic, English sources and Ottoman archival documents, this essay analysed and assessed the course of the Mahdi movement in Sudan until the death of Muhammad Ahmad (1885), the attitude of the Ottoman Empire towards the Mahdi rebellion, and Britain’s intervention in the regional events.
Alan : Eğitim Bilimleri; Filoloji; Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
