Özet:

Bitkiler sürekli olarak geniş bir mikroorganizma yelpazesi ile etkileşim içinde bulunurlar. Bu bitkilerle ilişikli mikroorganizmalar, toprak ve toprakaltı organlarında (kök mikroorganizmaları), bitki yüzeyi phyllosphere’de (Epifit) ve bitkilerin içsel dokularında (Endofit) kolonize halde bulunabilir. Endofitizm hastalık belirtisi oluşturmadan bitki dokusu içinde herhangi bir zarar vermeksizin yaşayan mikroorganizmanın bitki ile karşılıklı mutualizime dayalı bir olgudur. Biyolojik kaynak olmalarının yanı sıra endofitler doğada bitkilerin büyümesinde, gelişimlerinde, streslere, hastalık ve zararlılara toleransı ve adaptasyonunda rol oynayan farklı fonksiyonlara sahiptir. Bitkiler, endofit olarak çeşitli bakterileri bünyelerinde barındırır. Bu bakteriler, bitkilerde fizyolojik ve biyolojik evrelerde önemli rollere sahiptir. Bazı endofitler tohum kökenli iken, büyük çoğunluğunun bitkilerin kök, kök boğazı, gövde, yaprak vs. gibi farklı bitki yapıları içerisinde kolonize oldukları bilinmektedir. Endofit bakteriler üzerinde yapılan bazı çalışmalarda endofitlerin sahip oldukları farklı etki mekanizmaları ile kültür bitkilerinin sağlıklı büyüme ve gelişmesinde önemli rollerinin olduğunu göstermiştir. Endofit bakteriler çeşitli biyotik ve abiyotik stres koşullarının varlığında bitkinin dayanıklılığını teşvik eder, azot fiksasyonunda önemli rol alır ve ürettikleri bitki büyüme düzenleyicilerin ile bitki büyümesini teşvik ederek bitki fizyolojisinin düzenlenmesinde önemli rol oynarlar. Bu mikroorganizmaların faaliyetleri türlerin varlığı ile konukçu bitkiler arasındaki etkileşimin moleküler temeli ile ilgilidir. Bu derlemede endofit kavramı incelenmiş ve bitkilerde endofitik bakterilerin fonksiyonları hakkında bilgiler sunulmuştur. Ayrıca, bitki büyüme düzenleyici (PGP) ve biyolojik mücadele etmeni olarak Bitki Koruma alanında kullanımları ile ilgili çalışmalar ve elde edilen sonuçları irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: