Özet:

Bu çalışmanın amacı, Türkçe eğitimi alanındaki uygulamalı/betimsel yüksek lisans tezlerinin giriş bölümlerine ilişkin sözbilimsel hareket ve adımların sıklıklarını ve sıralamalarını belirlemektir. Çalışmanın evrenini YÖK Ulusal Tez Merkezinde yapılan taramalarda 2006-2011 yılları arasında hazırlanan, Türkçe eğitimi alanına ait uygulamalı/betimsel 339 yüksek lisans tezi oluşturmaktadır. Sistematik örnekleme yöntemiyle tezlerin %10'u (f=34) değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmada, alanyazında genel kabul gören Swales'in (1990) modeli temel alınmıştır. Bununla birlikte, çalışmada, yüksek lisans tezleri incelenirken Swales araştırma yazılarını incelediği için, Swales'in modelinin hareket düzeyinde yeterli, adım düzeyinde yeterli olmadığı görülmüştür. Bu nedenle, Swales'in adımlarına Bunton'un (2002) ileri sürdüğü bazı adımlar da eklenmiştir. Oluşan hareket ve adım listesinin son şekli metindilbilim alanında uzmanlaşmış üç öğretim üyesine sunulmuştur. Söz konusu uzmanlardan görüş alındıktan sonra tezler sözbilimsel hareket ve adımlar listesine göre incelenmiştir. Çalışmada içerik çözümlemesi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın güvenilirliğini artırmak için uzman incelemesi yöntemine başvurulmuştur. Çalışmada ulaşılan temel sonuçlar şunlardır: Girişe ilişkin, Alan belirtme ve Yer tutmanın alışılagelmiş hareketler olarak yer aldığı; Yer açmanın ise seçimlik hareket olarak yer aldığı tespit edilmiştir. Giriş bölümlerinde çizgisel sunumun tercih edilmediği ve baskın bir sıralamanın olmadığı belirlenmiştir. Bununla birlikte, kapanış hareketlerinde bir eğilim olduğu görülmüştür. The aim of this study is to determine the frequencies and sequences of rhetorical move and steps with respect to introduction sections of applied/descriptive master theses in the field of Turkish language education. The population of the study is 339 applied/descriptive master theses in the field of Turkish language education which were scanned in the National Thesis Center of Higher Education Council. Ten percent (f=34) of the theses were evaluated with the method of systematic sampling. The study was based on Swales's (1990) model which is widely accepted in the literature. However, in this study, master theses were examining whereas Swales was examining research articles. Because of this, it was seen that Swales's model was sufficient for move level, but not sufficient for step level. For this reason, some steps which proposed by Bunton (2002) added to Swales's steps. The last form of the occured move and steps list was presented to three faculty members who are experts in the field of textlinguistics. After taking the experts' opinions, theses were examined according to rhetorical move and steps' list. In the study, content analysis was used. Expertisation method was used for raising the study's persuasiveness. These are the basic results obtained in the study: With respect to introduction, Establishing a territory and Occupying the niche are conventional moves; Establishing a niche is optional move. It was obtained that in introduction sections linear presentation was not preferred and there wasn't a dominant sequence. In addition to this, it was seen that there was a tendency at the closing moves.

Anahtar Kelimeler: