Abstract:

Türkler, birlikte yaşamayı seven, aile geleneklerine sıkı sıkıya bağlı topluluklardan biridir. Türk kültüründe aile yalnızca anne, baba ve çocuklardan oluşan çekirdek bir yapı değil aynı zamanda ataerkil ve geniştir. Akrabalık ilişkileri son derece sıkı olan Türklerde her akrabalık durumu için çoğunlukla farklı adlandırma yapılmış, bu da akrabalık adlarında terim çeşitliliğini arttırmış ve söz varlığını önemli ölçüde zenginleştirmiştir. Akrabalık genellikle kan akrabalığına ve evliliğe dayanır. Evlilik yoluyla birbirine bağlı olan kimseler Türkçede “hısım” olarak adlandırılmıştır. Eski Türkçeden günümüze “akrabalık” ve “hısımlık” bildiren kelimeler zaman içerisinde yeni adlandırmalara ve yeni anlamlandırmalara kavuşmuş veya alıntı kelimelerle bu alandaki söz varlığı zenginleşmiştir. Bu çalışmada Türkçenin temel söz varlığını zenginleştiren unsurlardan akrabalık adları Doğu Türkçesine ait satır altı Kur’ân tercümeleri ve tefsirler kapsamında incelenmiş, akrabalık ifade eden kavramlar tespit edilerek aile içi yakınlık derecesine, babaya, anneye, evliliğe, dede veya anneanne, babaanneye göre başlıkları altında sınıflandırılarak yapı, köken ve anlam bilgisi yönünden söz varlığı özellikleri üzerinde durulmuş ve Altay dilleri ile karşılaştırılmıştır.

Keywords: