Ekotoksikolojide, ekotoksikogenomik yaklaşımlar önemli bir alan olmaya başlamıştır. Toksikogenomikler önceleri kimyasalların insanlara risklerini belirlemek amacıyla kullanımdayken, bu konudaki son gelişmeler bu yaklaşımın diğer organizmalara da uygulanabilirliğini göstermiştir. Ekotoksikogenomik, ekosistemi temsil eden ve bireyler üzerinde olduğu kadar ekosistem üzerinde de kimyasalların zararlı etkilerinin çalışıldığı, organizmalara yönelik toksikogenomik bir uygulamadır. Ekotoksikogenomik belli bir toksikanta biyolojik sistemlerin bir yanıtı olarak, öncül gen ekspresyon çalışmalarından gelişmiştir. Zaman içinde olgunlaşan çalışmalar çeşitli –omik alanlarının toksikoloji ve patolojide kullanılmasına olanak sağlamıştır. Bu bağlamda ekolojik risk değerlendirme çalışmalarında çeşitli enzimler ve proteinlerin (örneğin Glutatyon S-transferaz, metallotiyonin, kolinesterazlar, ısı – şok proteinleri) biyobelirteç olarak kullanılması canlılar üzerindeki potansiyel etkilerin gözlemlenmesine olanak sağlamıştır. Ayrıca birçok omurgalı ve omurgasız canlıda toksik etkiye maruz kalmanın belirlenmesinde mikroçip veya gen çiplerinden yararlanılarak hangi genlerin hücrede, dokuda, organda “up/down regüle” olarak ifade edilmesinin belirlenmesi de bu yaklaşımın bir diğer alanıdır. Etki ve genin sonuç özgü örüntüsü, protein ve metabolit profilleri, toksisitenin biyobelirteçleri olarak moleküler değişimleri tanımlamada kullanılmakta ve bu profiller, toksisite mekanizmalarını açıklamayı da sağlamaktadır. Bu yaklaşım ile çok sayıda farklı etkenin etki mekanizmalarını belirlenerek, belli tür ve populasyon alt gruplarında bu mekanizmaları yorumlayabilen genetik özellikleri gösterebilmektedir. Son yıllarda çevresel maruz kalma ile oluşan etkilerden korunma ya da etkinin azaltılmasında ekotoksikogenomik çalışmalar, multidisipliner kimliği ile hem erken uyarı değerlendirilmesini hem de maruz kalmanın ekosistemde oluşturduğu risklerin moleküler düzeyde etki mekanizmalarının açıklanmasını sağlayan bir bilim dalı olarak gelişmesini sürdürmektedir.
In ecotoxicology, ecotoxicogenomic approaches have begun to become an important field. While toxicogenomics are primarily used to identify the risks of chemicals to humans, the latest developments have shown that this approach is applicable to other organisms. Ecotoxicogenomic is a toxicogenomic application for organisms, where the harmful effects of chemicals on the ecosystem and on individuals are studied. Ecotoxicogenomic has evolved from pre-gen expression studies as a response to biological systems to a certain toxicity. Over time, mature studies have enabled the use of various -omic areas in toxicology and pathology. In this context, the use of various enzymes and proteins (e.g. Glutation S-transferase, methalotione, cholinesterase, heat-shock proteins) as biological indicators in ecological risk assessment studies has enabled the observation of potential effects on animals. In addition, determining which genes are expressed as "up/down regulation" in the cell, tissue, or organ by using microchip or gene chips in determining exposure to toxic effects in many spinal and non-spinal animals is another field of this approach. The specific sample of effect and result of the gene, protein and metabolite profiles are used in the definition of molecular changes as toxicity’s biobelinders, and these profiles also provide the description of toxicity mechanisms. This approach can identify the mechanisms of influence of many different factors, showing the genetic characteristics that can interpret these mechanisms in certain species and subgroups of populations. In recent years, ecotoxicogenomic studies in the prevention or reduction of the effects of environmental exposure continue to develop as a branch of science that allows both early warning assessment with multidisciplinary identity and the disclosure of the mechanisms of molecular impact of the risks that exposure creates in the ecosystem.
Alan : Fen Bilimleri ve Matematik; Mühendislik; Sağlık Bilimleri; Ziraat, Orman ve Su Ürünleri
Dergi Türü : Ulusal
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|