Özet:

Sakız Adası, bulunduğu konum itibariyle İzmir Sancağına yakın olması yanında Cezayir-i Bahr-i Sefid Vilayeti içerisinde barındırdığı farklı etnik unsurlarla tam bir renk çemberi olmuş, bu milletler kendi okullarını kurmaktan geri kalmamıştır. Sakızın vilayet merkezi olması dolayısıyla da zenginliği gayri Müslimlerin burada daha refah bir hayat temin etmelerine de neden olmuştur. Gayri Müslümlerin okullarında eğitimin denetimini Maarif ve Adliye Nezareti yapmış, özellikle Rum okulları kız ve erkek çocukları için birçok karyede iptidai mektep kurmak için izin almıştır. Katoliklerin Rodos Adasındaki örgütlenmelerini Sakız Adasında da devam ettirmek için Sakızdaki Katolik okullarını kendi nüfuzuna katmak isteklerini, Musevilerinde de mahallelerinde kendi okullarını açtıklarını görüyoruz.Devlet okulların açılma izinlerini genelde onaylamıştır. Özellikle Sakız Adasının ticaretine ivme kazandırmak, limanın temizlenmesi ve inşasına katkıda bulunmak amacıyla Ticaret Mektebi açılmıştır. Açılması planlanan diğer bir okul da deniz ticareti –gemicilik hakkındadır. Fakat devlet bu mektebin gereksiz olduğuna inandığından Seyr-ü Sefain Mektebinin açılmasına izin vermemiştir. Bu makalenin amacı, Osmanlı İmparatorluğu’nun modernleşme sürecinin önemli bir parçasını oluşturan eğitim kurumlarında yer alan gayri Müslim okullarının eğitiminin Osmanlı sistemindeki yerini ve etkisini incelemektir. Cumhurbaşkanlığı Başbakanlık Osmanlı Arşivinden yararlanarak yazdığımız gayri Müslüm okulları, bu okulların nasıl kuruldukları ve muallimleri, maaşları ile ilgili birçok konu hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Anahtar Kelimeler : Sakız Adası, Rum-Musevi Okulları, Katolik Okulları, Patrikhane, Maarif Nezareti.

Anahtar Kelimeler: