Özet:

Paris Barış Konferansı’nda ve Sevr Antlaşması’nda “Yenen-Yenilen” kavramı, Wilson Prensipleri’ne rağmen “Ezen-Ezilen” ifadesine dönüştürüldü. Türk Milleti hukuk dışılığa karşı milli bir direniş hareketi gerçekleştirdi. Cephede zaferler arttıkça muhatap kabul edilme süreci başladığından Lozan’da bir konferans toplanması kaçınılmaz hale geldi. Ermeni lobisi misyonerlerden aldığı destekle, savaş metoduyla elde edemedikleri yerleri, insancıl söylemlerle kazanabilmek için İtilaf Devletleri delegasyonlarına Lozan Konferansı’nda baskıda bulundu. Ermeni heyetlerininönemli amacı Kilikya ya da yeni Türk Devleti’nin doğusunda Ermeniler için milli bir yurt kurma isteğiydi. İtilaf Devletleri delegasyonları Ermeni sorununu oturumlarda defalarca gündeme getirdiği gibi, 26 Aralık 1922 tarihli oturumda Türk delegasyonunun protestosuna rağmen Ermeni heyetinin taleplerini dinledi. Türk tarafı Misak-ı Milli’nin bir gereği olarak yurt talebini kesin bir dille reddetti. Bu durum konferansın ilk devresinde taraflar arasında zaman zaman tansiyonun yükselmesine zemin hazırladı. Türk heyetinin konferans esnasında oturumları iki kez terk etmesi ve gerekirse savaşı göze alabileceğini hissettirmesi, delegasyonlarının geri adım atmasına sebep oldu. 23 Nisan 1923’ten itibaren başlayan konferansın ikinci devresinde İtilaf Devletleri suni bir mesele olan Ermenilerin toprak taleplerini gündeme getirmeyerek kendileri için daha önemli konulara önem verme stratejisini benimsediler

Anahtar Kelimeler: