Abstract:

Anadolu’da yazılı edebiyatın tam olarak ne zaman başladığı konusunda fikir sahibi değiliz. 13. yüzyılın ortalarına doğru Türk yazı dilinin başlamış olduğu tahmin edilmektedir. 13. yüzyıldan sonra Anadolu’da Arap ve Fars edebiyatları örnek tutularak birçok eser verilmiştir. Eski Anadolu Türkçesi olarak adlandırdığımız bu dönemde manzum ve mensur, tercüme ve telif olmak üzere çeşitli konularda eserler ortaya konmuştur. Eski Anadolu Türkçesi döneminde, Türk dilinin kendine has bir dil yapısı olması, Türk dili ve kültür tarihinde bir dönüm noktası oluşturur. Bu dönemde çeşitli alanlarda Arapçadan ve Farsçadan tercümeler başlamıştır. Tercümeler arasında, kısasü’l-enbiyâ tercümeleri de bulunmaktadır. Eski Anadolu Türkçesi döneminde bilinen kısasü’l-enbiyâ tercümesi, Arapçadan tercüme edilen Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm es-Saʿlebî en-Nisâbûrî eş-Şâfiʿî’nin Kitâbu Arâisü’l-Mecâlis fî Kısasi’l-Enbiyâ adlı eserinin tercümesidir. Çalışmada, Eski Anadolu Türkçesi döneminde Farsçadan tercüme edilen Ebû İshâk İbrâhîm b. el-Mansûr b. Halefi’l-Müzekkir en-Nisâbûrî’nin Kısasü’l-Enbiyâ eseri tanıtılacaktır. Aynı zamanda Harezm Türkçesi ile tercüme edilmiş Rabgûzî’nin Kısasü’l-Enbiyâ’sı ve 16. yüzyılın ilk yarısında Muhammed b. Abdi’llâh el-Kisâʿî’nin Kitâbu Bed’i’d-dünyâ ve Kısasü’l-Enbiyâ tercümesi hakkında bilinen ve yeni tespit edilen çalışmalar üzerinde durulacaktır. Bununla birlikte, kısaca, kısasü’l-enbiyâ tercümelerinin, konusu, tarihçesi, düzenlenişi, Türk edebiyatında meydana getirilmiş müellifi bilinen veya müellifi bilinmeyen kısasü’l-enbiyâlar ve yapılan çalışmalar üzerinde de durulacaktır.

Keywords: