Abstract:

Makale kapsamında İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e Türkiye’nin modernleşme sürecinin, mimarlık ve şehircilik alanlarındaki karşılıkları incelenmekte, Ankara Ulus Meydanı’nda bulunan Millet Bahçesi’nin (Belediye-Şehir Bahçesi) tarihçesi; kentin bu süreçte modern bir başkente evrimleşmesi özelinde yaşanan kronolojik gelişmeler ile paralellik kurularak sunulmaktadır. 1892’de demiryolunun kente ulaşması sonrasında tarihsel önemini hızlı bir biçimde yeniden kazanmaya başlayan Ankara; tarihi kent merkezi ile tren istasyonunu bağlayan yol doğrultusunda, bugün Ulus olarak bilinen bölgede, ağırlıklı olarak kamu yapılarını içerecek biçimde genişlemiştir. Ankara Millet Bahçesi bu oluşumun bir parçası olarak, 19. yüzyılın son çeyreğinde, İstasyon Caddesi ile bugün Atatürk Bulvarı olarak bilinen, kentin güneyindeki bağlara doğru giden yolun kavşağında oluşturulmuştur. Milli Mücadele döneminde bu bölgenin karar ve idare merkezi olarak gelişmesi sonucu Millet Bahçesi’nin önemi artmış ve bahçe, dönem Ankara’sının sayılı rekreasyon alanlarından biri haline gelmiştir. Cumhuriyet’in ilanından sonra “Şehir Bahçesi ve Çarşısı” adı ile yenilenen bahçenin Atatürk Bulvarı hizasında yer alan bölümüne sıra dükkânlar yapılmıştır. Zaman içerisinde değişen mekânsal pratiklerden ötürü giderek tanımsız bir hal alan bahçe-çarşı yapısının yerine, açılan mimari proje yarışması sonucu 1967-1981 yılları arasında, bugün 100. Yıl Çarşısı olarak bilinen çok katlı çarşı-işhanı yapısı inşa edilmiştir. Sonuç olarak, Ankara’nın Cumhuriyet’in modern başkentine dönüşmesi sürecinin tanığı olan ve bugünün egemen politik gündeminde de bir seçim vaadi olarak yeniden ortaya çıkan “Millet Bahçesi”, incelenmeye değer bir kentsel mekân örneğidir.

Keywords: