ASOS INDEKS
Atıf Sayısı
19
Görüntüleme
6
Siber zorbalık ve siber mağduriyet İnternet erişiminin ve kullanımının artmasıyla beraber, giderek artan yaygınlık oranlarıyla çocuk ve ergenlerin yaşantılarını, psikolojik iyilik hallerini ve akademik başarılarını etkileyen önemli bir kavramdır. Kuramsal çalışmalar siber zorbalığın nedenlerinin belirlenerek müdahale programlarının geliştirilmesinde önemlidir. Alan yazında son yıllarda siber zorbalığı açıklayan kuramlar ve bu kuramların test edilmesine yönelik pek çok çalışma gerçekleştirilmektedir. Ancak Türkiye’de yapılan çalışmalarda siber zorbalığın çeşitli değişkenlerle ilişkisinin incelenmesine karşın, kuramsal temelli çalışmaların sayıca az olduğu göze çarpmaktadır. Bu çalışmanın amacı, siber zorbalık davranışının nedenlerini ve sürdürülmesini etkileyen faktörleri açıklamaya yönelik olarak alan yazında yer alan kuramların incelenmesidir. Bu amaçla, Sosyal Ekolojik Kuram, Çevrimiçi Umursamazlık Etkisi, Genel Saldırganlık Kuramı, Gerekçelendirilmiş Eylem ve Planlanmış Davranış Kuramları, Barlett ve Gentile’in Siber Zorbalık Modeli, Genel Gerginlik Kuramı, Rutin Aktiviteler Kuramı ve Üç I Kuramının siber zorbalık davranışının ortaya çıkmasına ve sürdürülmesine yönelik geliştirdikleri açıklamalar ile bu kuramlara yönelik yapılmış araştırmaların bulgularına yer verilmiştir. Farklı kuramsal çerçevelerin dikkate alındığı bu çalışmalar gözden geçirildiğinde, etkili müdahale ve önleme programlarında; bilgilendirme, konu ile ilgili bilinçlendirme ve önleyici tedbirler öne çıkmaktadır. Ayrıca bu çalışmalarda çocuk ya da ergenlere yönelik müdahalelerin yanı sıra aile, öğretmenler, okul ve akranları da kapsayacak müdahalelerin gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Kuramların nedensel açıklamaları, önleme ve müdahale çalışmalarına yönelik katkıları kapsamında tartışılmıştır.
Together with the increase of internet access and usage, cyberbullying and victimization has become important concepts which affect children and adolescents’ lives, psychological well-being and academic success due to the high prevalence rates. Theoretical studies are important in the development of intervention programs. In the literature, there is plenty of research which explains theories of cyberbullying and test them. However, despite the research on the relationship between cyberbullying and various variables, the relativeley less number of theoretical research in especially Turkish literature draws attention. The aim of this study is to investigate the theories which try to explain the underlying causes and maintaining factors for cyberbullying behaviours in the literature. Hence, the explanations of Social Ecological Theory, Online Disinhibition Effect, General Aggression Theory, Theory of Reasoned Action and Planned Behavior, Barlett and Gentile’s Cyberbullying Model, General Strain Theory, Routine Activities Theory and I Cubed Theory for causes and maintaining factors of cyberbullying are presented in the current review study, in addition to research findings about these theories. Intervention and prevention programs which take into account providing information, raising awareness on the subject and preventive measures come into prominence when all these studies are taken together. Besides the intervention programs for child and adolescents, the necessity of more comprehensive programs which include family, teachers, school and peers have emerged. The causal explanations of theories are discussed in terms of their contribution to prevention and intervention studies.
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
