Özet:

Yüksekova (Hakkari) yerleşim alanı ve çevresi jeolojik yapı, tektonik özellikler, depremsellik açısından riskli bölgede yeralmaktadır. Bu çalışmada, saha gözlemleri ve bölgede meydana gelen depremler ışığında, başta Yüksekova ilçe yerleşimi olmak üzere civar köylerin yerel zemin koşulları ve aktif faylara olan uzaklıkları göz önünde bulundurularak bölgenin depremselliği ve deprem tehlike analizleri konu edilmiştir. Yüksekova yerleşim alanı genel olarak Kuvaterner yaşlı az tutturulmuş-gevşek-yumuşak çökeller (çakıllı, kumlu, killi) üzerinde yer almaktadır ve yeraltısuyu seviyesi ova içerisinde bazı yerlerde yüzeye kadar ulaşmakta ve artezyen yapmaktadır. Tehlike analizleri sonucunda ivme değerleri gevşek suya doygun zeminlerde 0.3-0.4 g değerlerine ulaşmaktadır. Düşük ivme değerleri ise, Yüksekova’nın K-KD kesimlerinde yüzeylenen kumtaşı–kiltaşı ve temel kayası olan melanj birimlerinin yer aldığı, yapılaşmanın nispeten daha az olduğu alanlarda yaklaşık 0.1 g olarak elde edilmiştir. Bölgede aletsel süreçte meydana gelmiş depremler kullanılarak büyüklük-frekans ilişkisinden elde edilen parametreler ve dönüş periyotlarından büyüklüğü M=7 olan depremin tekrarlama periyodu 100 yıl, M=7.5 olan depremin ise 255 yıl olarak hesaplanmıştır. Yüksekova ve çevresini içine alan fay zonlarının aktif özellikleri ve deprem üretme kapasiteleri, kent yerleşim alanının zemin koşulları ve bölgedeki yapı kalitesinin istenilen düzeyde olmaması olası büyük bir depremde mevcut yerleşim alanında yüksek can ve mal kaybı yaşanmasına neden olabileceğini düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler: