Özet:

Ebû Hanîfe geleneğinin en önemli takipçisi ve Ehl-i sünnet kelâmının en güçlü sîmâlarından olan İmâm Mâtürîdî (333/944), Tîn sûresini, Te’vîlâtü’l- Kur’ân’da te’vîl etmiş, sûredeki ahsen-i takvîm ve esfel-i sâfilîn ifadelerine dikkat çekmiştir. Sözlüklerde ahsen-i takvîm en güzel yapı ve düzenleme esfel-i sâfilîn ise sefillerin en sefili, aşağıların en aşağısı, cehennemin en derin azap yeri anlamlarında kullanılmıştır. Mâtürîdî’nin insan tasavvurundan/anlayışından, insanın konumuna ilişkin açıklamalarından hareketle bu ifadeleri anlamak ve onun düşünce dünyasının ipuçlarını keşfedebilmek mümkündür. Zira onun düşünce dünyasında ahsen-i takvîm ve esfel-i sâfilîn kavramları insanın varoluşuna, insandaki donanıma/fıtrata, varoluşun/hayatın anlamına/değerine dair soruların cevaplarına pencereler açabilmektedir. Bu kavramlar çerçevesinde Mâtürîdî’nin en büyük nimet olarak nitelendirdiği îman ve îmanın göstergesi olan sâlih ameller vesilesiyle elde edilen mükâfat en büyük kötülük olarak nitelendirdiği inkâr ve inkârın yol açtığı kötü amellerin ileteceği hüsran açıklanabilmektedir. Biz bu çalışmamızda ahsen-i takvîm ve esfel-i sâfilîn kavramları etrafında Mâtürîdî’nin insanın varoluşsal yolculuğuna ve akıbetine/âhiretine ilişkin düşüncelerini araştırmaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler: