Abstract:

Tanzimat dergileri dönemin önemli yayın organlarıdır. Bu dergilerde dönemin aydınları ve siyaset adamları “edebiyatçı-yazar” görevini üstlenmişlerdir. Süreli yayınlar öncelikle “gazete” ve “mecmua” her zaman doğru isimlerle nitelendirilmez ve zaman zaman birbirlerinin özelliklerini ve görevlerini yüklenirler. Bizde mecmualar batılılaşma cereyanı ile başlamıştır. Batı ile olan ilişkiler arttıkça mecmua ve gazeteler görevleri ve muhtevaları itibariyle yavaş yavaş birbirinden ayrılırlar. Gündelik siyaseti gazeteler takip eder, edebî fennî bilgiler mecmualar tarafından halka sunulur. Tanzimat Döneminde çıkarılan dergilerin isimleri dergilerin hedef ve rollerini açıklayıcı mahiyettedir Hazîne-i Fünûn, Mazbutatü’l-Fünûn, Mecmua-i Fünûn… İsimlere fen kelimesi eklenerek bu dergilerin rolü simgeleştirilmiştir. Bu dönemde sırf edebiyattan bahseden edebî mecmualar yoktur.Yalnız Diyojen dergisi mizahî bir dergidir.. Bu dergilerde Avrupa medeniyetinin üstünlüğünü teşkil eden teknik ve fen yeniliklerine ait makalelere yeni icat ve keşiflere dair ayrı ayrı bölümler bulunmaktadır. Bu dergilerde, Türk edebiyatının birçok ünlü isimleri yer almaktadır. Namık Kemal, ùinasi, Abdülhalim Memduh, Ali Ferruh, Abdülhak Hâmid, Münif Paşa, Ebuzziyâ Tevfik gibi birçok sanatçı bu dergilerde yerlerini alırlar

Keywords: