Özet:

Problem durumu: Dil eğitiminin temel amacı, kişilerin düşünme, iletişim, anlama ve anlatma becerilerini geliştirmektir.  Bu nedenle bütün ülkeler eğitim sistemlerinde dil eğitimine büyük önem verirler (Kavcar, 1983). Eğitimin formal boyutunun gerçekleştirildiği okullarda dil eğitiminin amacına ulaşabilmesi, öğretim programının niteliğine ve bu programın uygulanmasında işe koşulan öğrenme-öğretme sürecinin etkililiğine bağlıdır (Hamzadayı, 2010). Türkçe Öğretim Programı’nın (MEB, 2015) öğrencilerin çevreleriyle iletişim kurmaları, iş birliği yapmaları, ortak karar vermeleri ve karşılaştıkları sorunları çözmeleri; yazılı metinleri doğru ve akıcı bir biçimde okuyabilmeleri, okuduklarını değerlendirip okumayı bir alışkanlık haline getirmeleri; duygu, düşünce, istek, hayal, tasarı ve izlenimleri ile bir konu hakkındaki görüşlerini dilin imkânlarından yararlanarak yazılı anlatım kurallarına uygun şekilde anlatmaları, yazmayı alışkanlığa dönüştürmeleri ve yeteneği olanların bu becerilerini geliştirmeleri gibi amaçları vardır. Bu çalışmada temel dil becerilerinden yazma öğrenme alanının öğretim süreci açısından etkililiği ve öğrenme sürecine olan etkileri ele alınmıştır. Türkçe Öğretim Programı’nda (MEB, 2015) yazma becerisinin geliştirilmesiyle, öğrencilerin duygu, düşünce, hayal, tasarı ve izlenimlerini dilin imkânlarından yararlanarak ve yazılı anlatım kurallarına uyarak anlatmaları, yazmayı kendini ifade etmede bir alışkanlık haline getirmeleri ve yazmaya yeteneği olanların da bu becerilerini geliştirmeleri amaçlanmaktadır. Bir ifade etme becerisi olan yazma becerisi, konuşma becerisi gibi doğal bir potansiyelle gelmeyen, eğitim yoluyla öğrenilebilen (Özdemir, 2016) bir beceri olması nedeniyle anadili Türkçe olan öğrencilerin bileçok zorlandıkları dil becerisidir. Anadili Türkçe olmayan öğrenciler için buna bir de anadilinin farklı olması faktörü eklenince yazma becerisini kazanmak daha zor olmaktadır. Eğitim sistemleri içinde bulunduğu toplumun bireylerine ulusal dilin bütün inceliklerini öğreterek, onların yaşamlarında dili yetersiz kullanmalarından kaynaklanan sorunlar yaşamalarına meydan vermemek olmalıdır (Sarı, 2001). Türkiye’de çeşitli faktörlerin yazma becerisi üzerindeki etkilerinin farklı gruplar üzerinde incelendiği pek çok araştırma yapılmıştır. Ancak anadili Türkçe olmayan ilkokul öğrencilerinin yazma becerilerini geliştirmeye yönelik yapılan bir çalışmaya rastlanmamıştır. Alan yazın incelendiğinde öğrencilerin yazma becerisine yönelik kazanımlara ulaşabilmelerine yönelik olarak yansıtma materyalleri, yapılandırmacı yaklaşımın öğrenciden beklentileri ile uyumlu görülmektedir. Öğrencilerin Türkçe başarısı ve yazma becerisinin geliştirilmesi için öğrencilerin kendi öğrenmelerini takip etmeleri ve öğrendiklerini yansıtmalarına fırsat vermesi açısından ders günlüğü yazma uygun bir etkinlik olarak görülmüştür. Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın amacı, dördüncü sınıf Türkçe dersinde ders günlüğü kullanımının iki dilli öğrencilerin akademik başarıları ve yazma becerileri üzerindeki etkisini belirlemektir. Araştırmanın Yöntemi: Bu çalışmada tek grup ön test-son test deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu kolay ulaşılabilirlik esasına göre belirlenen, araştırmacının görev yaptığı okulda okuttuğu 4.sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışma grubundaki öğrencilerin uygulamaların başında ve uygulama sonunda Türkçe dersine ilişkin akademik yeterliklerini ve yazma becerilerini belirlemeye yönelik olarak uygulamalar yapılmıştır. Araştırma verileri, öğrencilerin Türkçe dersindeki akademik başarılarını belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan Türkçe Dersi Akademik Başarı Testi ve öğrencilerin yazma becerilerini ölçmek amacıyla öğrencilerin yazdığı yazılar ve bu yazıları değerlendirmek için araştırmacı tarafından geliştirilen Yazma Becerileri Dereceli Puanlama Anahtarı ile toplanmıştır. Araştırmanın uygulama sürecinde, on üç hafta boyunca öğrencilere her ders sonunda derste öğrendiklerini yansıttıkları ders günlüğü yazdırılmıştır. Yazılan ders günlüklerine ilişkin gerekli dönüt ve düzeltmeler yapılmıştır. Araştırma verileri, Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, Mann-Whitney U ve Spearman Sıra Farkları Korelasyon Katsayısı testleri ile analiz edilmiştir. Araştırma Bulguları: İki dilli öğrencilerin başarı testi ön puanları ile son puanları ile yazma becerileri ön ve son test puanları arasında yüksek düzeyde bir ilişki olduğu saptanmıştır. Buna göre, öğrencilerin duygu, düşünce ve izlenimlerini yazarak ifade etmelerinin başarılarını olumlu yönde etkileyebileceği söylenebilir. Öğrencilerin başarı testinden aldıkları ön ve son test puanları arasında son test puanları lehine anlamlı bir fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu farkın sebebi öğrencilerin kendi öğrenme sürecini ders günlüğü yazarak kontrol altında tutmaları, konuyu tekrar etmiş olmaları, öğrenmelerinin öğretmenlerinin dönüt ve düzeltmelerle desteklenmesi olabilir. Öğrencilerin yazma becerileri ön ve son ölçümlerden aldıkları puanlar arasında son test puanları lehine anlamlı bir fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ulaşılan bu sonuç, ders günlüklerinin yazmayı yazarak öğrenmeye fırsat vermesi ile ilişkilendirilebilir. Çünkü yazma, teoride öğrenilecek bir beceri değildir. Öğrenciler, nekadar çok yazarsa ve yazılarında bu yazma kurallarını nekadar çok uygularsa o ölçüde yazma becerilerini kazanabilecektir. Öğrencilerin başarı testinden aldıkları ön ve son test puanları ile yazma becerilerinden aldıkları ön ve son test puanlarının cinsiyet açısından anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Bunun bulgunun sebebi, hem kız hem de erkek öğrencilerin bulunduğu sosyal çevrenin, öğrenim gördükleri okulun, yetiştirilme tarzının aynı olması sebebiyle gerek genel kültürel beklenti ve aktivitelerin gerekse de ilgilendikleri doğal aktiviteler ve çocuklar büyütülürken yapılan bakım uygulamalarının benzer olması olabilir (Çapri ve Çelikkaleli, 2005). Araştırma Sonucu ve Öneriler: Bu çalışmada ders günlüğü yazma etkinliğinin iki dilli öğrencilerin akademik başarılarını arttırdığı ve yazma becerilerini geliştirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin akademik başarılarının ve yazma becerilerinin cinsiyete göre değişkenlik göstermediği saptanmıştır. Ders günlüğü kullanılarak yazmanın öğrencilerin okuma ve sözlü iletişim becerileri üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik veya daha güçlü bir değişken olabilmesi için ön test-son test kontrol gruplu deneysel desende başka çalışmalar yapılabilir. Farklı derslerde ve sınıf seviyelerinde ders günlüğü tutmanın etkililiği araştırılabilir. Bu araştırma, küçük bir çalışma grubuyla tek bir sınıfta gerçekleştirilmiştir. Benzer bir araştırma daha büyük bir çalışma grubuyla tüm dördüncü sınıf Türkçe öğretimi için gerçekleştirilebilir.

Anahtar Kelimeler: