Abstract:

Arazi kullanımı, coğrafya araştırmalarında doğal ortam ile insan arasındaki ilişkilerin ortaya konması bakımından oldukça önemli bir yere sahiptir. Yükselti ile birlikte doğal ortamda meydana gelen değişimler, yeryüzünün en önemli kullanıcısı olan insanın gerçekleştirdiği faaliyetleri etkilemektedir. Afyonkarahisar ili, yükselti faktörü ile birlikte doğal şartlarının değişim gösterdiği ve buna bağlı olarak beşeri faaliyetlerin de farklılaştığı bir konumda bulunmaktadır. Her yükselti kuşağının sahip olduğu imkân ve potansiyelin bir diğerinden farklı olmasından ötürü, her basamakta insanın araziyi kullanım biçimleri de farklılaşmaktadır. Nüfus ve yerleşmelerin yoğunlaştığı 900-1300 metre kuşağı, Afyonkarahisar ilinde arazi kullanımının da yoğunlaştığı kuşak durumundadır. Yerleşim alanları, sanayi alanları ve tarım alanları, 900-1300 metre yükselti aralığında kümelenmiştir. 1300 metre yükseltiden itibaren doğal ortamda insan faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyici değişimler yaşanmaktadır. Bu durum yerleşmeler ile birlikte tarım ve sanayi gibi kullanım tarzlarının azalmasına, orman ve otlak gibi kullanım biçimlerinin ön plana çıkmasına neden olmuştur. Özellikle 1400 metreden itibaren sık orman alanlarının yoğunlaşması, yağışın artması ile ilişkilidir. 1600 metre yükseltiden itibaren ise yerleşmelerin bulunmaması, bu kesimlerde insan etkisini ortadan kaldırmış, doğal unsurlar arazinin kullanım durumunu tayin etmiştir. Afyonkarahisar iline yönelik planlama çalışmalarında, arazi kullanım durumunun yükselti ile gösterdiği değişimin göz önünde bulundurulması, planlamalara değişik bir bakış açısı getirecektir. Her yükselti kuşağındaki mevcut arazi kullanım durumunun ayrıntılı olarak ele alınıp incelenmesi, en uygun kullanım tarzlarının tespit edilmesi, doğal ortamın korunmasına ve doğal ortamdan en üst düzeyde faydalanılmasına olanak sağlayacaktır

Keywords: