Özet:

Abstract Objectives: Hearing loss can significantly affect an individual’s life, particularly in communication, education, social life and work life. The objective of the present study was to determine the required educational levels for the preferred jobs by the students with and without hearing impairment. Methods: This study, based on surveys made in two different schools, was performed in Ankara in May 2004. Surveys were made in Yahya Özsoy Primary School for the Deaf (n=119) with students having a hearing loss over 70 dB, and in a National Primary School (n=119) with students without a hearing impairment. The study, conducted by trained staff on both groups was done by filling up questionnaires focused on the job and educational level preferences of students. The required education levels for preferred jobs were considered as two groups: the first group required an education of a minimum of 11 years in order to become doctors, nurses, teachers etc. The second group did not require any education or required an education of less than 11 years in order to become shoe painters, drivers, ironers, grocers etc. Logistic regression analyses were used for the statistical analyses. Results: It was found that several factors influence the required education levels for the preferred jobs: students who were attending the hearing impaired school and were male were more likely to prefer less than 11 years educational level job compared to the other group. There was no association between the required educational levels for the preferred jobs of the students and the class, maternal age, employment status or education, or of the paternal age, employment status or education. Considering only the students with hearing impairment, male students more frequently prefer less than 11 years educational jobs than females. Similar results were also seen in the group of students without hearing impairment. Conclusions: The importance of career training and counseling that may benefit young people, especially those who are hard of hearing was seen. In order to meet these needs, specialized instructional programs for dormitory counselors in schools for the deaf should be implemented. Key Words: Preferred job, hearing-impaired students, career counseling Özet Amaç: Bu çalışma ile sağlıklı ve işitme engelli öğrencilerin mesleki tercihlerinin karşılaştırılması, olası farklılıklar ile bunu etkileyen faktörlerin saptanması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma Mayıs 2004’te Ankara’da, 70 dB üzerinde işitme kayıbı olanların devam ettiği Yahya Özsoy İşitme Engelliler İlköğretim Okulu öğrencileri (n=119) ile belirlenmiş engeli olmayanların devam ettiği bir İlköğretim Okulu öğrencileri (n=119) üzerinde yürütülmüştür. Öğrencilere uygulanan anket formlarında, sosyodemografik bilgilerin yanı sıra ileride kendileri için hangi mesleği düşündükleri ve bu meslek için gereken eğitim seviyesi sorgulanmıştır. Seçilen meslek için gereken eğitim seviyesi kriteri olarak 11 yıl alınmıştır. Ayakkabı boyacılığı, terzilik, demircilik, marangozluk, boyacılık, tır şoförlüğü gibi meslekler 11 yıldan az süre eğitim gerektiren meslekler grubuna dahil edilmiş olup; öğretmen, pilot, doktor, hemşire gibi meslekler 11 yıl ve üzerinde bir süre eğitim gerektiren meslekler grubunda ele alınmıştır. İstatistiksel analiz yöntemi olarak lojistik regresyon kullanılmıştır. Bulgular: Seçilen meslek için gereken eğitim seviyesini etkileyen faktörlere bakıldığında, işitme engelli okuluna devam eden öğrenciler ile erkek öğrencilerin diğer gruplara göre daha fazla oranda 11 yıldan az eğitim gerektiren meslek tercihinde bulundukları saptanmıştır. Halen devam edilen sınıf, annenin yaşı, çalışma durumu ve eğitimi ile, babanın yaşı, çalışma durumu ve eğitiminin tercih edilen meslek için gereken eğitim seviyesi ile ilişkili olmadığı görülmüştür. Yalnızca işitme engelli öğrenciler ele alındığında, erkek öğrencilerin kızlara göre daha fazla oranda 11 yıldan az eğitim gerektiren meslek tercihinde bulundukları saptanmıştır. Benzer fark normal okula devam eden öğrenciler arasında da gözlenmiştir. Sonuç: Bu bulgular ışığında, kariyer ve meslek tercihi, konusunda özellikle ağır işitme engeli olan çocukların daha hayatlarının başında beklentilerini düşük tuttukları görülmektedir. Bununla birlikte, diğer ülkelerde bu konuda yapılan çalışmaların sonuçları da göz önüne alınarak yapılan değerlendirmelerde bu grup çocuklar ve genç erişkinlerin ülkemizde yakalayamadıkları kariyer yönlendirme, geliştirme gibi sosyal desteklerle oldukça önemli mesleklerde başarılı oldukları da görülmektedir. Ülkemizde de bu anlamda geliştirici çalışmalar yapılmalıdır. Anahtar Kelimeler: Meslek tercihi, işitme engelli çocuklar, kariyer danışmanlığı  

Anahtar Kelimeler: