Abstract:

Sinema ve mimarlığın varoluşuna ilişkin ortak unsur olan ‘mekân’ kavramının geleceğini konu alan bu çalışmanın amacı, distopik bilim kurgu sineması aracılığı ile mekân tasarımına ve mimarlığa ait kurguların ve öngörülerin araştırılmasıdır. Bu amaçtan hareketle bu çalışmada incelenen filmlerde özellikle teknolojik etkilerin mekân tasarımlarında ne gibi değişikliklere yol açabileceği sorularına cevap aranmıştır. İncelenen filmler içerdikleri ortak mekânlar doğrultusunda ‘kent’, ‘ev/konut’, ‘sosyal alanlar’ ve ‘ticari mekânlar’ başlıkları altında ele alınmıştır. Distopik türde yer alan bilim kurgu filmlerinden örneklem olarak 10 film üzerinde durulmuştur. Bu filmler, ‘Metropolis’, ‘Brazil’, ‘Ghost in the Shell’, ‘Gattaca’, ‘The Fifth Element’, ‘Minority Report’, ‘The Island’, ‘Wall E’, ‘Black Mirror - Fifteen Million Merits’ (dizi bölümü) ve ‘Interstellar’ olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda mekânsal dönüşümün gözlemlendiği filmlerde gelecek mekânlarında oluşabilecek sorunlar insan ve yaşam ile ilişkisi bağlamında tümdengelim yöntemi ile araştırılmıştır. Çalışmanın sonunda fiziksel mekânların önemlerini yitirseler dahi insanlar var olduğu sürece minimum düzeyde varlıklarını sürdürecek olmalarına karşın sanal ve teknoloji destekli mekânların giderek önem kazanacağının öngörüldüğü saptanmıştır.Bu dönüşümün insan yaşamında birtakım olumlu sonuçlara neden olmasının yanında, mekânı insani ve yaşanan olandan uzaklaştırabileceği, sosyal kopukluklara yol açabileceği, insanları yalnızlaştırabileceği, mekânın ve mimarlığın tanımlarını değiştirip dönüştürebileceği, teknolojinin ve dijital desteğin mekân tasarımlarına hâkim olacağı öngörülerinin çoğunlukta olduğu tespit edilmiştir.

Keywords: