Özet:

Metotreksat folat antagonisti olan bir antineoplastik ilaçtır. Metotreksata (MTX) bağlı hepatotoksisite ve nefrotoksisite daha önceki çalışmalarda bildirilmiştir. Bilimsel kanıtlar PGE1 analoğu olan misoprostolün (MP) doku koruyucusu olduğunu göstermektedir. Bu bilgilere dayanarak MTX’e bağlı oluşan karaciğer ve böbrek hasarını önlemede MP’nin alternatif bir profilaktik seçenek olduğunu düşünmekteyiz. Çalışmamızda 24 adet Wistar albino erkek rat kullanıldı. Her bir grupta 6’şar adet rat olmak üzere 4 grup oluşturuldu. Gruplar; Kontrol, MTX (20 mg/kg, i.p, tek doz), MTX (20 mg/kg, i.p, tek doz) + MP (200μg/kg, oral, 5 gün) ve MP (200μg/kg, oral, 5 gün) olacak şekilde planlandı. Deney sonunda karaciğer ve böbrek dokusunda malondialdehid (MDA), süperoksit dismutaz (SOD) ve Katalaz (CAT) gibi biyokimyasal parametrelere bakıldı. Ayrıca dokuda histopatolojik incelemeler yapıldı. Yapılan biyokimyasal analizler sonucunda karaciğerde lipid peroksidasyon ürünü olan MDA seviyelerinde, MTX kullanılan ratlarda, kontrol grubuna göre anlamlı bir artışın gözlendiği ve bu artışın MP kullanımı ile azaldığı saptandı. Antioksidan enzim olan CAT ve SOD seviyeleri, MTX kullanımına bağlı anlamlı olarak azalırken, MP kullanımı bu enzim düzeylerini arttırmıştır. Böbrek dokusunda ise biyokimyasal olarak MTX’ in MDA seviyesini artırdığı, CAT ve SOD değerlerini azalttığı bulundu. Buna karşın MP’nin MDA seviyesini anlamlı olarak azalttığı, CAT ve SOD değerlerini düzelttiği gözlendi ancak sadece CAT anlamlı çıktı. Biyokimyasal bulgularımıza paralel olarak, MTX grubuna ait karaciğer ve böbrek dokularının histolojik incelemelerinde oksidatif hasarın göstergesi olabilecek bulgular gözlendi. MTX ile kontrol grubu karşılaştırıldığında, her iki dokuda, bu bulgular anlamlı ( p< 0,05 ) iken, MP verilmiş MTX grubunda ise, bu histopatolojik değişikliklerde anlamlı ölçüde azalma izlenmiştir. Sonuç olarak, MTX’in rat karaciğer ve böbrek dokusu üzerine olan toksik etkilerinin MP’nin ile düzeltilebileceği sonucuna ulaşıldı

Anahtar Kelimeler: