Özet:

 Bu çalışmada; finansal gelişme ve enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkileri, Türkiye’nin 1960-2019 dönemi verileri kullanılarak incelenmiştir. Serilerin durağanlığı; Vogelsang-Perron (1998), Lee-Strazicich (2003) ve Carrion-i-Silvestre vd. (2009) birim kök testleriyle incelenmiş, serilerin I(1) oldukları görülmüştür. Serilerin eşbütünleşme durumu; Gregory-Hansen (1996) ve Maki (2012) testleriyle incelenmiş, serilerin eşbütünleşik oldukları bulunmuştur. Uzun dönem analizleri; FMOLS, DOLS ve CCR yöntemleriyle gerçekleştirilmiş, ekonomik büyümenin; kredi miktarı %1 arttığında ortalama %0,13, para arzı %1 arttığında %0,13 ile %0,24 arasında, enerji tüketimi %1 arttığındaysa ortalama %0,40 arttığı belirlenmiştir. Kısa dönem analizleri de FMOLS, DOLS ve CCR yöntemleriyle gerçekleştirilmiş ve özel sektöre verilen kredilerin ekonomik büyümeyi kısa dönemde de artırdığı, ancak bu etkinin uzun dönemdekinden daha küçük olduğu belirlenmiştir. Para arzındaki artışların ekonomik büyüme üzerindeki kısa dönemli etkilerinin de pozitif olduğu görülmüştür. Enerji tüketiminin ise ekonomik büyümeyi kısa dönemde, uzun dönemdekinden daha fazla artırdığı tespit edilmiştir. Seriler arasındaki nedensellik ilişkileri VECM yöntemiyle incelenmiş, ekonomik büyümeden enerji tüketimi ve para arzına doğru tek yönlü, kredi hacminden enerji tüketimi ve para arzına doğru tek yönlü, enerji tüketimi ile para arzı arasında iki yönlü uzun dönem nedensellik ilişkilerinin var olduğu bulunmuştur. Ayrıca kredi hacminden enerji tüketimine doğru tek yönlü, enerji tüketimi ile para arazı arasında iki yönlü kısa dönemli nedensellik ilişkileri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: