Citation Number
1
Views
31
Downloands
8
Osmanlı Devleti’nin resmî düşüncesi, yüzyıllar boyu süreklilik gösteren siyasî geleneğin anlaşılması bakımından önemli bir konudur. Bu düşüncenin oluşumuna, Osmanlı’dan önceki Türk-İslam devlet geleneğinin siyasî, İslâm’ın da dinî değerleri önemli katkılar sağlamıştır. Kuruluşundan itibaren heterojen bir kültüre sahip olan Osmanlı Devleti’nde hükümdarların bu renkli yapıyı Sünnîlik çatısı altında birleştirmeye çalıştıkları görülmüştür. En kapsamlı düzenlemeyi yapan, büyük bir imparatorluk mirasını devralan ve bunu Türk-İslam Medeniyeti etrafında yeniden şekillendirmeye çalışan Osmanlı Hükümdarı Fatih Sultan Mehmet olmuştur. Onun bu ideali gerçekleştirmesinde en büyük yardımcıları ise, siyasetinin vasıtası haline getirdiği ilmiye sınıfı mümessilleri olmuştur. Bu yazıda Osmanlı Devleti’nin resmî düşüncesinin oluşum ve gelişiminde etkili olan siyaset-hukuk birlikteliği ortaya konmaya çalışılacaktır. Dolayısıyla konunun siyasî boyutu, tarihî arka planıyla ortaya konup, bu sürecin tamamlayıcısı olan medrese-hukuk bağlantısıyla birlikte ele alınacaktır. Zira devletin kurumsal gelişmesine paralel olarak kontrol mekanizması içerisine yerleştirilen medreseler ve tabiatıyla genelde medreseliler sınıfı (ulemâ), özelde de hukuk âlimleri resmî düşüncenin fikrî dayanağını oluşturmuştur. Osmanlı tarihinde bu yapıyı olgunlaştıran Fatih Sultan Mehmet olmuştur. Güçlü hükümdar modelini inşa ve bunu da başarıyla temsil eden Fatih ile fıkıh sahasının otoritelerinden olan Molla Hüsrev’in siyasî-hukukî tecrübeleri, bir taraftan devletin temel dinamiklerini güçlendirirken, diğer taraftan siyasete de hukukî bir meşrûiyyet sağlamıştır. Onların gayretleri büyük ölçüde Sünnîlik yapısını güçlendiren büyük bir imparatorluk gelişimine yardım etmiştir. Bu çerçevede Fatih’in Molla Hüsrev’den, Muʻtezile’nin niteliğini ortaya koymak için talep ettiği tefsir hâşiyesi bu yapının geliştirilmesi yolundaki gayretler anlamında düşünülebilir. Buradan hareketle devletin resmî düşüncesinin, İslam dünyası içerisinde gelişen Sünnîlik dışındaki bütün dinî-mezhebî akımlardan arındırılmak istendiği söylenebilir. “Zamanımızın Ebû Hanife’sidir” hitabının sahibi olan hükümdar ile bu sözün muhatabının siyasî-hukukî mesailerinin niteliğini ortaya koyabilmek, Osmanlı Devleti’nin tevârüs ettiği birikimin sonraki yüzyıllar için taşıdığı anlam bakımından büyük bir önem arz etmektedir. Çünkü devlet, oluşturduğu bu yapıyı uzun yüzyıllar korumayı başarmıştır.
The official thought of the Ottoman State is an important topic in terms of understanding the political tradition that has been continuous for centuries. To the formation of this thought, the political and religious values of the Turkish-Islamic state tradition before Ottoman have made significant contributions. In the Ottoman State, which has a heterogeneous culture since its establishment, it has been seen that the rulers are trying to unite this colourful structure under the roof of Sunnah. The most comprehensive arrangement was the Ottoman ruler Fatih Sultan Mehmet, who took over a great empire heritage and tried to re-form it around the Turkish-Islamic civilization. His greatest assistant in the realization of this ideal was the scientist class that he made through his politics. In this article, we will try to reveal the political-legal unity that has an impact on the formation and development of the official thought of the Ottoman State. Therefore, the political dimension of the subject will be revealed with the historical background and addressed along with the medrese-law link that is the complementary of this process. In parallel with the institutional development of the state, the medreses and the nature of which are placed within the control mechanism are usually the class of medresels (ulemâ), and in particular the law scientists have formed the ideological basis of the formal thought. Fatih Sultan Mehmet was the one who made this building mature in the Ottoman history. The political and legal experience of Molla Hüsrev, who built the strong ruler model and successfully represented it with the authorities of Fatih and the fighters field, has, on the one hand, strengthened the basic dynamics of the state, and on the other hand, provided a legal legitimacy to politics. Their efforts to develop a great empire that greatly strengthened the Sunni structure. In this context, the interpretation that Fatih asks from Molla Hüsrev to reveal the nature of Mu'tezile can be considered in the sense of efforts in the way of the development of this structure. From here it can be said that the official idea of the state by movement is intended to be cleansed from all the religious and religious flows, except the Sunnity that develops within the Islamic world. The ruler who owns the word "Our time is Abu Hanife" and the person who can show the nature of the political and legal positions of this word, is of great importance in terms of the significance of the accumulation of the Ottoman State to which it has been brought for the next centuries. Because the state has managed to preserve the structure it has created for many centuries.
Field : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Citation Owners
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Print This Page
Share
Mendeley
